Société des Missions Africaines –Province de Hollande

né le 22 juillet 1938 à Waubach dans le diocèse de Roermond, Hollande membre de la SMA le 13 juillet 1958 serment permanent29 août 1964 décédé le 31 juillet 1991

1958-1973 Oosterbeek, aide à l’administration, magazine 1973-1991 Oosterbeek, animation missionnaire pour la Hollande meurt à Avignon  1991 pendant son congé avec sa famille décédé à Avignon, France, le 31 juillet 1991, à l'âge de 53 ans

Afkomst.

Joannes Mattheus Geuskens, zoon van Johannes Franciscus Geus¬kens (+ 1984) en Elisabeth Wijnen (+ 1970), werd geboren te Waubach, in de toen¬malige gemeente Ubach over Worms, op 22 juli 1938. Hij was de tweede in dit gezin met vijf kinde¬ren: twee jongens en drie meisjes. Vader was hoofdonder¬wijzer en heeft meer dan veertig jaar gewerkt aan de opvoeding van de jeugd in de gemeente Ubach over Worms en op de Mavo van de broeders te Bleijerheide.

Opleiding.

Na de lagere school ging Jan, in september 1951, naar het klein¬seminarie van de Afrikaanse Missiën te Cadier en Keer. Hij zat in de tweede klas toen, in maart 1954, een groot gedeelte van het missiehuis afbrandde. Het seminarie vond tijdelijk onder¬dak bij de paters Trappisten te Lilbosch-Echt, waar Jan zijn studies voortzette. Wel met moeite, want hij was geen briljant student. Hij was een bijzonder gevoelige, harte¬lijke, open¬hartige, ongecompliceerde jongen. Toen hij na de derde klas opnieuw niet werd bevor¬derd, heeft hij op advies een psycholo¬gische test voor be¬roepskeuze ondergaan.

Hier werd vastgesteld dat hij bijzonder zwak was in talen en eigenlijk een B-aanleg had. Ook beschikte hij over een bijzon¬der goede handvaardigheid. Het gevolg was, dat Jan aan het eind van het schooljaar in 1955 met zijn middelbare opleiding stopte en intrad als broeder-postulant. Hij ging naar een technische school te Maastricht en kreeg in juli 1957 een getuigschrift in de afdeling timmeren uitgereikt. Tevens maakte hij tezelfdertijd in het missiehuis te Cadier en Keer zijn noviciaat. Op 13 juli 1958 werd hij tijdelijk lid van de Sociëteit voor de duur van twee jaar.

Missionaris.

Reeds op 30 juli 1958 kreeg broeder Jan Geuskens een briefje van de recent gekozen nieuwe provinciaal Jeu Florack die, als studie-prefect in Keer, Jan goed kende. Hierin werd hem meege¬deeld, dat de provinciale raad hem benoemd had als assistent bij de Administratie te Oosterbeek en wel voor twee jaar.
"U kunt zich bovendien verder bekwamen in uw vak en in het bouwvak in het algemeen en zult door de plaatselijke overste op uw toekomstige taak in de missie voorbereid worden".
Jan werd de 1ste september 1958 in huize Tafelberg te Ooster¬beek verwacht. Hij hernieuwde zijn eed voor vier jaar in 1960 en werd, te Aalbeek op 28 augustus 1964, permanent lid van de Sociëteit. De eed werd afgenomen door provinciaal Florack, met als getuigen de bestuursleden Gootzen en Leferink. Er werd positief geoor¬deeld over zijn gedrag, taakvervulling en karak¬ter. Hij was beleefd, voorkomend en hulpvaardig; stipt in zijn werk en geestelijke oefeningen; hij had verantwoordelijkheids¬zin en was goed van karakter, misschien wat aan de gevoelige kant en niet helemaal volwassen. Ook zijn gezondheid was normaal behoudens een kleine hartafwijking.

Van timmeren kwam in Oosterbeek niet veel terecht. Jan werd te werk gesteld in de administratie en verzending van de tijd¬schriften, t.w. 'Afrika Ontwaakt' en 'Stemmen uit Lourdes', waarvan de S.M.A., in die jaren, ook de redactie en admini¬stra¬tie ver¬zorgde. Tot 1973 heeft Jan dat gedaan, waarvan de laatste jaren in een hecht samenwerkingsverband met Janus van Baar. Dat uitte zich ook in andere verbanden: samen waren ze lid van de plaatselij¬ke E.H.B.O. en jarenlang trokken ze rond Sinter¬klaas een paar weken dorp en omgeving in als Sint en Piet.

In 1968 kwam de maandelijkse verzending van 'Afrika Ontwaakt' ten einde, omdat deze publicatie opging in het gemeenschappe¬lijk missietijdschrift 'BijEEN'. Het eigen contactblad ver¬scheen slechts één keer per kwartaal. In 1973 trok de S.M.A. zich terug uit het stichtingsbestuur van 'Stemmen uit Lour¬des'. Reeds enkele jaren had ze moeite met het invullen van de functie van redacteur en begon daardoor de inhoudelijke con¬trole over dit tijdschrift te verliezen en dat in een tijd van hoge kerkelijke polarisatie. Daarom besloot het S.M.A.-bestuur zich terug te trekken uit het stichtingsbestuur en voorlopig afstand te nemen van dit tijdschrift. Ook de administratie werd elders ondergebracht. Hierdoor verviel het grootste deel van het werk, dat Jan dagelijks deed. Hij was zelf trouwens ook toe aan een verandering.

Hij werd benoemd tot propagandist, en wel voor de regio Hol¬land. Naar gelang de personeelsbezetting kwam hierin wel¬eens enige verandering, zowel wat de geografische afbakening van het werkgebied betrof, alsook de activiteiten. Doch we kunnen zeggen, dat Jan tot aan zijn dood, voornamelijk heeft gewerkt in de provincies noord- en zuid-Holland en dat zijn drie belangrijkste activiteiten geduid konden worden met de drie m's van: missiebusjes, missiekalender en miva. Na de mivalo¬tenverkoop kwam de verkoop van de algeme¬ne missiekalen¬der. Deze werd georganiseerd door het Centraal Missie Commis-sariaat via Ordes en Congregaties, die een bepaald aantal dekanaten toegewezen kregen. Jan had een aantal dekenaten in Holland en in Limburg. De overgebleven tijd besteedde Jan aan het bezoek van families met missiebusjes in Holland.

Als hobby is hieruit het sparen en verzamelen van de missie¬busjes van de religieuze orden en congregaties ontstaan. Hij heeft een hele interessante collectie bijeengebracht, die thans nog te bezichtigen is in het Afriacentrum. Tevens had hij contact met soortgenoten, die eenzelfde hobby hadden.
Maandelijks vergaderden de propagandisten in Oosterbeek. Jan had enkele vaste logeeradressen in kloosters of bij families van onze Sociëteitsleden en kwam gewoonlijk met het week-end naar Huize Tafelberg, waar hij zijn kamer zeer netjes en knusjes had ingericht.

Hij was actief in de bijeenkomsten van de reli¬gieuzen in het dekenaat, vooral ook op gebied van de liturgie. Toen hij op 16 juli 1983 zijn zilveren professie¬feest vierde, kwam de 'Canto-rij' uit Huissen o.l.v. Henk Jongerius zingen. Wim Reckmann was de hoofdcelebrant, met assistentie van over¬ste Leo Op 't Hoog en Martin Peters, die ook de predicatie hield.

Jan was druk en gehaast, in doen en laten, in woord en daad, in lopen en praten. Jan was ook altijd dienstbaar en bereid anderen te helpen, zodat zijn familie, na Jan's overlijden, kon s¬chrijven:
"Het deed goed te ervaren wat Jan tijdens zijn dienstbaar leven voor mensen betekende en de vele gevoelens van deelneming waren ons tot grote steun".

Gestorven.

Dat overlijden kwam sneller dan verwacht en onverwachts. Wel had Jan al enkele jaren gesukkeld met zijn hart. Hij had last van hartritmestoornissen en was geregeld onder controle van een cardioloog.

In juli 1991 ging Jan, met zijn zus en haar familie, op kam¬peerva¬kantie naar Zuid-Frankrijk. Daar zakte hij plotse¬ling in elkaar en over¬leed, na re-animatie, in het ziekenhuis te Avignon, op 31 juli 1991, een week na zijn 53e verjaardag. Jan had zijn vakantie goed voorbereid, ook alle eventua¬litei¬ten, en alles voortreffelijk geregeld. Dit kwam nu goed van pas. Het lijk werd overgebracht naar Nederland. Op 7 augustus 1991 vond in de kapel van het missiehuis te Cadier en Keer de plechtige en, ondanks vakantietijd, drukbezochte uitvaart¬dienst plaats.

Jan had alles goed voorbereid. Reeds op 12 februari 1962 maakte hij zijn persoonlijk testa-ment en ook de tekst van zijn ge¬dachtenisprentje, heel eenvoudig.

Het septembernummer van 'Onze Krant' in 1991 was gewijd aan de administratie en fondswerving, waarin de medewerkers hun kijk op de zaken gaven. Jan Geuskens vertelde over zijn erva¬ring. Drie bladzijden verderop lezen we zijn overlijdensbe¬richt.

Bronnen:
- Archief nederl. provincie S.M.A., Cadier en Keer.
- ComMuniCatie, september 1991.
- 'Onze Krant', nr. 89 sept.1991, blz. 8 en 12.