Société des Missions Africaines - Province de Hollande
 |
né le 17 novembre 1933 à Obdam dans le diocèse de Haarlem, Hollande membre de la SMA le 15 juillet 1955 prêtre le 16 juillet 1959 décédé le 7 septembre 1992 |
1959-1966 Nijmegen, université, études décédé à Kumasi, Ghana, le 7 septembre 1992 |
Pater Piet NEEFJES (1933 - 1992)
Afkomst.
Petrus Gregorius Neefjes, zoon van Petrus Neefjes (1903 - 1991) en Margaretha Boots (1901 - 1990), werd geboren te Obdam op 17 november 1933 in een tuindersgezin met tien kinderen, negen jongens en, als tiende, een meisje. Een jongetje stierf op twee-jarige leeftijd waardoor Piet, in de rij van kinderen, de vijfde werd. Zijn na hem komende broer Johan is eveneens een paar jaar op studie geweest bij de S.M.A. in Nieuw Her¬laer, doch koos toen een andere richting en werd later rector van het gymnasium in Alkmaar.
Opleiding.
Na de lagere school kwam Piet in 1947 naar de S.M.A.-missiona¬risopleiding te Nieuw Herlaer in St. Michielsgestel en vandaar naar het missiehuis te Cadier en Keer. Piet was een goed student, zodat hij zijn studies kon afronden met Staats¬examen A, waarvoor in die jaren nog extern in Amers¬foort examens moesten worden afgelegd. Voor de studie van philosophie en theologie ging hij, in 1953, naar het grootse¬minarie te Aal¬beek. Hij werd door eedaflegging lid van de Sociëteit op 15 juli 1955 en bevestig¬de dit, drie jaar later, door de eeuwige eed. Op 16 juli 1959 werd hij in de parochie¬kerk te Hulsberg door Mgr. Paulissen tot priester gewijd.
Het oordeel van de staf was door al die jaren heen nagenoeg hetzelfde: een goed student, energiek en werkzaam, nuchter ('matter-of fact'), een doorzetter, een tikkel¬tje eigenwijs en autoritair, en in de omgang wat hoekig en onbehouwen.
Missionaris.
Zijn benoeming was voor meerderen een verrassing: naar de universiteit om een graad in het nederlands te halen. Taal en letteren deden denken aan poëtische aanleg, en die hadden velen in de nuchtere Piet niet ontdekt.
Hij ging naar de universiteit van Nijmegen en, met zijn werk¬lust en doorzettings¬vermogen, heeft hij zijn doctoraalstudie voltooid en onderwijs¬bevoegdheid gekregen in nederlands en geschiedenis, dat hij als bijvak had gekozen.
In september 1966 begon hij les te geven als docent nederlands in het missie-seminarie te Cadier en Keer. Vanaf september 1967 gaf hij tevens les aan het R.K. Atheneum-school voor HAVO "Sophianum" te Vaals. Op 17 septem¬ber 1968 deed Piet zijn doctoraal-examen te Nijmegen. Hij schreef zijn doctoraalscrip¬tie over de 18-eeuwse poëet Roeland van Leuve.
Na de sluiting van de missionarisopleiding te Cadier en Keer, werd pater Piet Neefjes benoemd voor de missie. Daar was wel het een en ander aan vooraf gegaan: zijn gezondheid was niet optimaal en hij had nogal eens last van poliepen in zijn neus, waarvoor hij, ook later, meerdere keren behandeld is geweest. Piet voelde veel voor het bisdom Kumasi, omdat hij meermalen con¬tacten had gehad met Father Peter Sarpong, die in 1970 bisschop van Kum¬asi werd en die hem al geschreven had, dat hij van harte welkom was in zijn bisdom. Piet wilde echter eerst graag een jaar inleiding hebben en dacht aan een 'post-gradua¬te course'. Hij vertrok in september 1970 naar Ghana, en resideerde als 'post-graduate' student in de Akuafo Hall van de 'Legon University' in Accra, waar hij zich inge-schreven had als een 'post-graduate student for the M.A.-course in African Studies'. Spoedig hierna kreeg hij een kamer in de bungalow van Fr. Koster SVD, staflid en 'chaplain', die een jaar afwe¬zig zou zijn en door Fr. Charles Schneider SVD als 'acting chap¬lain' vervangen werd. In ruil hiervoor zou Piet Fr. Schne¬ider dit jaar assiste¬ren als 'acting chaplain'.
Piet schreef, in verband met zijn studie, een drietal disser¬taties t.w.:
- The relationship of Church and State in Ghana 1945 - 1963;
- The Knights of Marshall as a voluntary association;
- Religion is essentially a conservative force and therefo¬re opposed to change.
Voor zijn M.A. thesis had hij gekozen als scriptie:
"The history of the Roman Catholic Church in Ghana from 1880 to 1923".
Zover is hij echter niet gekomen. Begin 1971 kwam pater Kees Klaver te overlijden, waardoor te Kumasi een vaca¬ture ont¬stond van 'chaplain of the Universi¬ty of Science and Technolo¬gy', kort¬weg UST genoemd. Piet werd hiervoor aangenomen met ingang van 1 oktober 1971.
Veertien jaar heeft Piet hier als 'chaplain' aan de UST ge¬werkt. Enkele belang¬rijke aspec-ten van zijn werk als 'studen¬tenpastor' zijn:
- de uitbouw van het pionierswerk van pater Kees Klaver en zijn universi¬teitskapel tot een echte universi¬teitsparo¬chie;
- het stimuleren van 'Pax Romana' en de Y.C.S. (Young Christi¬an Students);
- het organiseren, met Harrie de Bruyn en de Kumasi kernle¬den (Tony Kofi e.a.), van het algemeen congres van de Y.C.S. in 1974 in het mis¬siehuis te Cadier en Keer;
- het onderhouden van contacten met de afrikaanse leken in topposities en hen ook aanspreken op hun sociale verant¬woordelijkhe¬den.
Voor de bisschopsconferentie van 1977 te Accra bereidde de 'U.S.T. Catholic Chaplaincy' een memorandum voor. Piet nodigde daarvoor een cross-sectie van de samenleving uit naar zijn huis 'to discuss some of the Church's social teachings in the light of certain happenings in the country'. Bij de genodigden waren studenten en stafleden, maar ook vooraanstaande mensen van de 'laity council', een M.P. (lid van de volksvertegen¬woordi-ging), een sociaal werker etc. In dit memorandum werd de Ghanese situatie geschilderd en ingegaan op sommige van de sociale, politieke en economische problemen, met name ook het 'scientific socialism', dat nogal opgang maakte onder de universiteitsstudenten. Over dit memorandum hebben de bis¬schoppen Amissah, Sarpong, Andoh en Akanlu, een gesprek gehad met Koster (SVD) van Legon, Shanagan (WP) van Tamale, Martin Adu (dioc.) van Pedu en Neefjes (SMA) van UST/Kumasi.
Piet schreef hierover:
"Het gesprek met de bisschoppen is erg goed geweest. De meeste punten in het stuk konden hun volledige goedkeu¬ring wegdragen. Over enkele punten hebben we nogal wat heen en weer moeten praten. Vooral Kodwo Amissah is geen gemakkelijke gesprekspartner, waar het kritiek op zijn persoonlijk beleid betreft. Uiteindelijk gaf hij ons toch gelijk, vooral op het punt van de gebrekkige voorlichting aan het kerkvolk met betrekking tot zijn vermeende benoe¬ming in de regering. Overigens moet je hem nageven dat ie in zijn houding tegenover de regering een zeer consistent beleid voert. Zijn houding is nog dezelfde als in de zestiger jaren ten opzichte van Nkrumah: samenwerking waar mogelijk en afstand bewaren waar nodig, zoals Mgr. Porter hem dat geadviseerd had. Dit noemde hij de kalme, onopvallende diplomatie. Hij kan een indrukwekkende staat van dienst tonen. Toch hebben we geprobeerd hem te over¬tuigen, dat de achterban recht op informatie heeft".
Piet heeft altijd het vertrouwen gehad van zowel Mgr. Sarpong als aartsbisschop Amissah. Hij mag dan wat onbehouwen, ontac¬tisch en recht voor de raap zijn, de aartsbisschop mocht dat wel. Hij waardeerde hierin de oprechtheid en de eerlijkheid. En dat was Piet!
In 1978 ging Piet op vakantie naar Nederland en tevens nam hij, als 'natio¬nal chaplain of the Y.C.S.', deel aan hun we¬reldcon¬gres te Valla¬dolid in Spanje. Voordat hij echter ver¬trok, werd in juni het parochiehuis, door Piet's inspan¬ning en bemoeienis gebouwd en juist klaarge¬komen, in gebruik geno¬men.
Er volgde nog een moeilijke tijd voor Piet in de jaren 1983/84 na de Rawlings revolutie. Zijn secretaris Mike Nyame was secretaris van de vakbond voor het universiteitspersoneel. Rawlings en zijn regering leefden op voet van oorlog met de universiteiten en intellectuelen. Er volgden stakingen en de universiteit van Kumasi werd gesloten. In de Ashanti Pioneer werd Piet een paar keer beschuldigd dat hij de studenten en arbeiders ophitste tot subversive activiteiten en de secreta¬ris van de bond in zijn huis verborgen zou houden. Het SMA bestuur zat reeds te denken om Piet terug te roepen naar Nederland om de archieven te ordenen. Daarna kon hij misschien benoemd worden tot overste van een van de huizen. Doch Piet nam het allemaal nogal laconiek op en bleef rustig in Kumasi.
In mei 1985 liet Mgr. Sarpong hem weten, dat de regering nu definitief de vorig jaar afgekondigde maatregel om niet langer 'expatriates in non-teaching posts' onder contract te houden, ging doorvoeren. De regering had de bisschop meegedeeld pater Neefjes per 1 mei zes maanden opzegtermijn te geven. Mgr. Sarpong sugge¬reerde meteen een paar functies in het 'national secreta¬riat' te Accra, of een benoe¬ming in zijn bisdom als directeur van het op te richten pasto¬raal centrum, zoals dat onlangs op het diocesaan pastoraal concilie voorgesteld was. Piet vroeg enige bedenk¬tijd om de voor- en nadelen te overwe¬gen en te overleg¬gen met anderen. Hij koos tenslotte voor het laatste. Hij kon gaan wonen in de 'Christian village' te Kumasi, waar een bungalow voor hem beschikbaar zou zijn.
Piet heeft met hart en ziel gewerkt aan het opzetten van dit pastoraal centrum voor dit bisdom. Kadervorming had hierin zijn speciale aandacht. Hiervoor organiseerde hij 'the Deve¬lopment Education, Leadership Service (DELES) courses'.
Daarnaast werd hij het contact- en aanspreekpunt van de missi¬onarissen in Kumasi. Zijn huis werd een trefpunt. Iedereen was welkom en ontving een hartelijk onthaal. Piet was hierbij ook zeer Sociëteitsbetrokken, nam actief deel aan alle bijeen¬komsten en werd in 1989 door het S.M.A.-bestuur gevraagd om tijdens de provinciale vergadering van 1989 'secretary gene¬ral' te zijn.
Overleden.
Op zaterdag 5 september 1992 kwam Piet thuis uit Daffiama in het noorden van Ghana, waar hij was geweest voor een Deles kursus. Zondagmorgen had hij Eucharistie gevierd met de commu¬niteit van de broe¬ders Maristen in het 'Centre of Spiritual Renewal'. Zondagavond begon er weer een Deles cursus met de nieuwe priesters van het bisdom Kumasi, zoals dat al enkele jaren werd gedaan. Die avond vertelde hij een collega, dat hij wat pijn op zijn borst had. Toen deze hem aanbood om hem naar de dokter te brengen, wees Piet dat af, want "ik ga niet dood" was zijn argument. De volgende morgen vonden ze hem dood op bed: hij was wél overleden, bijna 59 jaar oud.
Op donderdag 17 september 1992 is hij te Kumasi begraven.
De zus en vier broers van Piet waren daarvoor naar Ghana gegaan. Daags ervoor, tijdens de avondwake, ging regionaal overste Koos Janssen voor in concelebratie met 3 Obdammers.
In de kathedrale kerk te Kumasi ging Mgr. Andoh van Accra, wegens afwezigheid van Mgr. Sarpong, voor in de plechtige concelebratie, waarna Piet werd begraven bij zijn collega's op het kerkhof bij het St. Hubertus seminarie.
Terzelfdertijd vond in de parochiekerk van St. Victor te Obdam een plechtige uitvaartdienst plaats, waarin Rob Clobus voor¬ging, geassisteerd door provinciaal Storcken en klasgenoten Jansman en Zengers. Onder de aanwezigen waren meerdere S.M.A.- en C.M.P.A.-leden. Ook aanwezig waren de klasgenoten Dick Bakker S.M.A. en oud-student Evert Beumer, onderwijzer te Volendam en koorleider van het bekende Volendams jongenskoor.
Bronnen:
- Archief nederl. provincie S.M.A., Cadier en Keer.
- KDC Missieverhalen, pg. 93.
- Onze Krant nr. 94, dec. 1992
Recherchez .../ Search...