Société des Missions Africaines – Province de Hollande
 |
né le 24 mars 1867 à Defshaven dans le diocèse de Haarlem, Hollande membre de la SMA le 24 décembre 1887 prêtre en 1891 décédé le 14 septembre 1946 |
1891-1923 missionnaire au Ghana : Cape Coast, Saltpond, Elmina décédé à Hastings, Angleterre, le 14 septembre 1946 |
Le père Jan HOUTMAN (1867 - 1946)
A Hastings (Angleterre), le 14 septembre 1946, retour à Dieu du père Jan Houtman, à l'âge de 79 ans.
Jean Houtman naquit en 1867 à Defshaven, dans le diocèse de Haarlem, aujourd'hui diocèse de Rotterdam. Il commence ses études secondaires chez les pères jésuites, puis les continue à Richelieu. En août 1886, il arrive à Lyon. Il fait le serment à Noël 1887 et est ordonné prêtre en décembre 1890.
En 1891, le père Houtman s'embarque pour la préfecture de la Côte-de-l'Or. Il en revient malade en 1893. Guéri, il retourne en Côte-de-l'Or. Il apprend le fanti, mais ne donne pas toujours entière satisfaction à ses supérieurs. En 1896, il doit revenir de la Côte-de-l'Or et l'année suivante il est en Amérique du Sud, (Brésil, Uruguay), avec le père Terrien, comme quêteur.
Il a été dispensé de son serment, puis il l'a refait. Il a passé quelque temps comme professeur à Cork et à Keer et dans des collèges de Hollande en dehors de la Société. Il a été curé en Angleterre et vicaire dans le diocèse de Beauvais, en France.
Il est même retourné en Côte-de-l'Or où Mgr Hummel le reçoit. En 1933, il est nommé professeur d'anglais à Hastings. Il mourut d'un cancer.
Pater Jan HOUTMAN (1867 - 1946)
Afkomst.
Johannes Bernardus Houtman, zoon van Johannes Leonardus Hout¬man en Christina Theodora van der Zwaag, werd op 24 mei 1867 te Delfshaven geboren. We hebben geen verdere informatie over zijn afkomst.
Opleiding.
Jan Houtman heeft gestudeerd bij de Jezuïeten in Turnhout, België, en is van daaruit naar de Afrikaanse Missiën in Clerm¬ont-Ferrand gegaan. In augustus 1886 kwam hij in Lyon aan voor de hogere opleiding, in die jaren één jaar philosophie en drie jaar theologie. Op 24 decem¬ber 1887 werd hij door de eedafleg¬ging lid van de Sociëteit. Drie jaar later werd hij te Lyon op 20 december 1890 door Mgr. Dubuis priester gewijd.
Missionaris.
In 1891, voordat de Sociëteit in Nederland gevestigd was, vertrok pater Jan Houtman naar Afrika, waar hij 2 maart 1891 aankwam. Na zijn inleiding in Cape Coast, Saltpond en Elmina, werd hij in juni 1891 benoemd voor de Cape Coast parochie. In december 1892 werd hij overgeplaatst naar Elmina, doch moest in juli 1893 ziek terug naar Europa.
Na zijn terugkeer in maart 1894 werd hij wederom benoemd voor Elmina. Een jaar later werd Accra geopend als hoofdstatie en pater Houtman werd met twee andere collega's voor deze nieuwe statie benoemd. Doch twee maanden later brak een gele koorts- epidemie uit in het land en verschillende missiona¬rissen stierven. Zoals toentertijd gebruikelijk, werd alleen de naam per telegram doorgeseind, wat volgens afspraak betekende, dat de genoemde missionaris overleden was. Dit veroorzaakte ver¬warring in 1895, omdat pater Houtman gewoonlijk in het frans bij zijn voornaam "Jean" genoemd werd. Men veronder¬stelde dat hij tijdens de epide¬mie overleden was, toen ook de naam "Jean" met andere namen op het telegram voor¬kwam:
"Planque Lyon: Michon, Riche, Mosser, Kapfer, Jean morts; Ogé rentre".
Men bedoelde echter de ierse zuster 'Joan' Howard, die in Cape Coast overleden was.
Door de dood van al deze missionarissen moesten enkele missie¬posten gesloten worden, waaronder Accra. Jan Houtman werd overgeplaatst naar Elmina.
Pater Jan Houtman was een zeer begaafd mis¬siona¬ris. Zijn goed voor¬komen en p¬rachtige stem maakten indruk op de mensen. Hij kon goed preken en zingen en was erg joviaal en popu¬lair bij zijn parochia¬nen, doch minder bij zijn over¬heden die niet altijd gediend waren van zijn onafhan¬kelijk oordeel en zijn levens¬stijl.
Papa Acquah, de voorzitter van het kerkbestuur in Cape Coast (Ghan¬a), liet zijn zoon op 22 mei 1892 door pater Hout¬man dopen en noemde hem John Houtman Acquah. Klein-kinderen met dezelfde 'Houtman Acquah' als ach¬ternaam, uitge¬sproken als 'hoetman akwaa', wonen nu nog in Ghana.
Pater Houtman was missionaris in de Goud¬kust (Ghana) van 1891 - 1896. Opnieuw moest hij toen wegens gezondheid naar Nederland. Na herstel ging hij met Mgr. Terrien naar Mexico, Brazilië en Uruguay op bedeltocht voor de franse 'Propagation de la Foi', waarvan de Sociëteit regelmatig subsidies voor de missies ontving. Hij was enige tijd leraar in Cork en Cadier en Keer.
Met dispensatie van zijn eed heeft hij jarenlang pastoraal gewerkt in Engeland en Frankrijk in het bisdom Beauvais, doch is uiteindelijk weer teruggekeerd en heeft verder tot aan zijn dood in sociëteitsverband gewerkt.
Na de eerste wereldoor¬log had de Goudkust dringend behoefte aan missiona¬rissen. De (duitse) S.V.D. was tijdens de oorlog uit Togo verdreven en dit werd daarna, in tweeën verdeeld, aan de S.M.A. toever¬trouwd. In 1920 werd pater Jan Houtman opnieuw benoemd voor de Goud¬kust, waar hij met open armen door de mensen werd ontvangen. Na een half jaar volgde zijn over¬plaat¬sing naar Denu in Brits Togoland, waar hij overste werd van deze missie. Doch evenals in 1896 was zijn levensstijl zeker niet geschikt voor een tro¬pisch klimaat. In mei 1923 vertrok hij definitief naar Neder¬land.
Hij werd benoemd tot leraar in Cadier en Keer, waar men bezig was de franse leerkrachten door een geheel nederlandse staf te vervangen. In 1931 ging hij voor een rustkuur naar La Croix-Valmer in Frankrijk. In september 1932 werd hij benoemd tot leraar engels in het S.M.A. seminarie te Hastings in Enge¬land.
Ook onder de oorlog is hij in Engeland gebleven, de laatste tijd bij de Zusters in Crowborough.
Gestorven.
Pater Houtman is lange tijd ziek geweest. Juist vóór het uitbreken van de oorlog had hij reeds bloed opgegeven. Dit gebeurde ook enige malen tijdens zijn verblijf bij de zusters. Met moeite kon hij nog de H. Mis lezen. Op 28 mei 1946 heeft pater Nadorp hem de ziekenzalving gegeven, waarna hij in het plaatselijk ziekenhuis te Crowborough is opgenomen. Wegens gebrek aan arbeidskrachten en ook omdat pater Houtman absoluut weiger¬de geopereerd te wor¬den, werd hij ontslagen en nam hij zijn intrek in het S.M.A. huis 'The Wilderness' op 2 juni 1946.
Op 20 augustus kreeg hij een inzinking. Pater Peeters gaf hem nog de ziekenzalving voor hij werd opgenomen in 'the Royal East Sussex Hospital' te Hastings, waar hij een spoedoperatie onderging wat tijdelijk enige verlichting gaf. Hij heeft veel geleden ondanks de toegediende pijnstillers.
Zijn doodsstrijd begon op 13 september om 4 uur in de morgen. Hij stierf om 6.05 uur in het bijzijn van de paters Nadorp en Priems. Pater Jan Houtman is 79 jaar geworden.
De plechtige Uitvaartdienst werd gehouden in de kerk van St. Thomas of Canterbury, St. Leonards-on-Sea, waarin pater M. Nadorp voorging. Daarna volgde de begrafenis aldaar op het 'Bor¬ough Cemete¬ry'.
Bronnen:
- Archief Nederl. Provincie S.M.A., Cadier en Keer.
- N. Douau: Biographies Missions Africaines 14.09.1946.
- J. van Brakel: 100 jaar S.M.A. in Nederland, pg. 14.
- J. van Brakel: SMA Missionary presence in the Gold Coast, vol. I, pg. 92 - 94.
Recherchez .../ Search...