Société des Missions Africaines –Province de Hollande

né le 3 novembre 1917 à Echt dans le diocèse de Roermond, Hollande membre de la SMA le 15 juillet 1939 prêtre le 28 mars 1943 décédé le 16 septembre 1990

1945-1949 Nimègue, université, doctorat en théologie 1947-1950 Aalbeek, professeur de morale 1950-1986 missionnaire au Ghana Bechem, Maase vicaire général de Mgrs Bronk et Essuah Kumasi, Mim-Ahafo vicaire épiscopal à Kumasi et chancelier 1987-1990 Hulsberg, aumônier décédé à Sittard, Hollande, le 16 septembre 1990, à l'âge de 72 ans

Afkomst.

Wilhelmus Henricus Hubertus van de Laar, zoon van Herman van de Laar en Josephina Indemans, werd geboren te Echt op 3 november 1917 en daar gedoopt in de parochiekerk van de H. Landricus. Van de negen kinderen in dit molenaarsgezin zijn er twee jong gestorven. Wim, zoals hij genoemd werd, had 3 broers en 3 zusjes.

Opleiding.

Na de lagere school in Echt (1924 - 1930), ging Wim naar de Mulo. In 1933 ging hij, mede door bemiddeling van Jan Se¬vriens, zijn neef Herman achterna naar het kleinseminarie Nieuw Herlaer van de Afrikaanse Missiën te St. Michielsgestel. Het jaar erop gingen beiden naar de vierde klas van de middel¬bare opleiding in Cadier en Keer.

Voor hun philosophie gingen ze naar Hastings in Engeland, waar ze, door eedaflegging op 15 juli 1939, aangenomen werden als leden van de Sociëteit. Tijdens de zomervakantie brak de tweede wereldoorlog uit. Dit maakte terugkeer naar Engeland onmogelijk. Te Aalbeek in de gemeente Gulsberg werd de studie voortgezet. Het oordeel van de staf was zeer positief: een goed student, joviaal, serieus, gedienstig, kortom een student met karakter: 'intellectual and good for farming'.
Op 28 maart 1943 werd hij door Mgr. Lemmens in de parochiekerk van de H. Clemens te Hulsberg priester gewijd.

Missionaris.

Pater Wim van de Laar kreeg de opdracht om na zijn priester¬wijding het staatsexamen te gaan halen en daarna klassieken te gaan studeren aan de uni¬versiteit van Nijmegen. Er kwamen onderbrekingen en veranderingen: een oorlogsjaar met bevrij¬ding en een verandering van studieopdracht. In augustus 1945 haalde Wim zijn staatsexamen en begon in september aan de studie van de moraaltheologie, waarin hij in 1947 zijn licen¬tiaat haalde. Daarna ging hij, tot 1949, door met zijn docto¬raalstudie in Nijmegen, doch moest in september 1947 ook reeds beginnen als professor moraaltheologie te Aalbeek. Dit bleek geen onverdeeld succes: voor een lerarenfunctie scheen hij minder geschikt te zijn.

In juni 1950 volgde de benoeming van pater Wim van de Laar voor het bisdom Kumasi in Ghana. De oude Dr. Mouren, die bijna een halve eeuw eerder in Lyon zijn doctorstitel haalde, was de enigste universitair afgestudeerde in deze kerkelijke juris¬dictie. Toch waren deze kwalificaties zeer belangrijk voor de Afrikanen. Ook voor het bisdom en de missionarissen was het belangrijk, iemand in hun midden te hebben, waarop beroep voor advies mogelijk was.

Na aankomst op 22 november 1950 werd Wim benoemd tot assistent te Bechem bij pastoor Joseph Mulders en nam, toen de in april 1952 op vakantie ging, van hem over als waarnemend pastoor van Bechem. Na zijn terugkeer werd Wim, in augustus 1953, benoemd tot rector van Maase-Offinso en was verantwoordelijk voor het Maase district en het Donyina district. Reeds in mei 1954 werd Wim door Mgr. van den Bronk, die in moeilijke omstandighe¬den had overgenomen van Mgr. Paulissen, naar Kumasi geroepen waar hij benoemd werd tot vicaris-generaal van de nieuwe bisschop.
In januari 1955 werd hij tevens benoemd tot pastoor van de kathedrale kerk. Zijn voorganger in deze, pater Henk Smeele, moest Kumasi verlaten, want gij was te nauw betrokken geweest bij de politieke verwikkelingen in Kumasi.

Eind 1960 werd hij door de bisschop van plaats verwisseld met de inlandse priester Dr. Akoi. Deze werd 'cathedral admini¬strator'. Wim ging eerst op vakantie en ging daarna als pas¬toor naar Mim, waar James Owusu, de latere bisschop van Sunya¬ni, zijn assistent was. In juni 1962 nam een afrikaanse pries¬ter, Joseph Amihere Essuah, over van Mgr. André van den Bronk als bisschop van Kumasi. Ook hij benoemde Wim van de Laar, in september 1962, als zijn vicaris-generaal en benoemde hem tevens opnieuw tot pastoor van de kathe¬draal en overste van de missie in Kumasi. Dit waren voor hem geen gemakkelijke jaren. Het beleid, en vooral ook de kerkvisie, van deze bisschop spoorde dikwijls niet met de opvattingen van de jonge missio¬narissen, die bezield waren van de gangbare progressieve opvattingen over kerk en missie in hun thuislanden. In onenig¬heden met de opvattingen van de bisschop of in con¬flict met zijn beleid, werd dan dikwijls toevlucht genomen tot Wim voor advies of bemiddeling.

In 1970 werd Mgr. J.A. Essuah verplaatst naar het nieuw opge¬richte bisdom van Sekondi-Takoradi en werd Mgr. Peter K. Sarpong benoemd tot bisschop van Kumasi. Pater Wim van de Laar werd pastoor van de parochie Asawase in een ander stadsdeel van Kumasi. Tevens werd hij 'à titre personnel' door Mgr. Sarpong benoemd tot 'episcopal vicar'.

Vier jaar later volgde zijn benoeming tot 'diocesan hospital administrator'. Hij ging wonen in de 'St. Louis' secondary girls' school', waar hij tevens de pastorale zorg van deze school op zich nam. Wim was en bleef joviaal en serieus. Autorijden of fietsen kon hij niet, maar kwam overal waar hij wilde zijn en genoot van het leven. Altijd was hij op allerlei manieren overal bij het missiewerk betrokken: raadgever ('Con¬sultor') van meerdere bisschoppen, biechtvader van religieu¬zen, raads¬lid van het regionaal SMA-bestuur, vertrouwensman van velen. Overal in Kumasi kon je hem, gewoonlijk in zijn witte toog, tegenkomen, Vanwege zijn bemoeie¬nis met de katho¬lieke ziekenhuizen had hij ook met de artsen en verpleegkundi¬gen, die daar werkzaam waren, veel contact en niet alleen zakelijk, maar ook sociaal en dit dikwijls samen met pater Leo van Gastel.

Tijdens zijn vakantie in 1978, kreeg hij in het ziekenhuis vanwege zijn veel te hoge bloeddruk, stricte voorschriften mee. Hiertoe behoorde ook een beperking van zijn werkzaamhe¬den. Daarom schreef Mgr. Sarpong, na de terugkeer van Wim in Ghana, aan alle betrokken instanties:
"I wish te announce that, with effect from today, the Very Rev. Father W. van de Laar has, on purely medical
g¬rounds, been relieved of his duties as Kumasi Diocesan Hospital Administrator.

By reason of his tremendous experience and wisdom, howe¬ver, he will be available in my office as Chancellor of the Diocese. He will offer advice on medical matters when consulted. However, I should like to emphasize as a duty that it would not be correct for medical personnel to be imposing unnecessary strains on him".

Tot december 1986 is hij nog in Ghana gebleven, hoewel hij, mede dank aan de AOW-uitkering, regelmatig naar Nederland kwam voor controle van zijn bloeddruk en angina. Wim had het be¬stuur gevraagd uit te zien naar een zinvolle functie in Neder¬land, doch wees, als het er op aan kwam, het voorgestelde van de hand.
"Wat dat aanbod in ..... betreft, dat wil ik laten schie¬ten. Met sincere apologies aan de bestuursleden die zich moeite genoeg doen, maar eerlijk: dit is me nu ook te vroeg. Mijn gezonheid laat niets te wensen over, als ik kalm achter mijn typewriter blijf zitten, en mijn wande¬lingetjes "leisurely" afwerk; en er is nog veel, en zelfs interessant, werk in dit diocees dat me aanstaat".

In december 1986 kwam Wim opnieuw voor medische controle naar Nederland. Pater Louis Moon¬en, rector van het bejaardenoord 'Panhuys' te Hulsberg had besloten te gaan rusten in het missiehuis te Cadier en Keer en dacht in Wim van de Laar een goede opvolger te hebben. Wim heeft dit voorstel goed bekeken en aanvaard. Hij ging terug naar Ghana om afscheid te nemen en heeft nog een paar jaar met genoegen als pastor in het bejaar¬denhuis te Hulsberg gewerkt. Hij schreef naar de regio¬naal in Winneba:
"Pater Louis Moonen heeft me heel goed ingewijd en ge¬ntroduceerd, en ik moet zeggen: het bevalt me wel, ofschoon het franse spreekwoord 'où sont des hommes, il y a de l'hommerie' ook hier bij deze oufdjes opgaat. De gemiddelde leeftijd van deze 106 bejaarden is 84 jaar, doch velen zijn over de 90! Je valt midden in een stil gevecht, of touwtrekkerij, om een onnozel iets (het Lof, b.v.) Maar het zal wel lukken. De directeur kwam me al aanraden me buiten de 'hete hangijzers' te houden. Ze hebben een bewoners-commissie en een zangkoor (dat had je niet verwacht, hé?), en ieder wil 'a show of power'.

Overleden.

Doch de gezondheidstoestand van pater van de Laar werd steeds problematischer. In april 1990 is hij in het ziekenhuis te Sittard twee keer geopereerd: de darmen functioneerden niet en de operatiewond bleef open. Hij lag op de 'intensive care' afdeling en op verzoek van de familie heeft hij de ziekenzal¬ving ontvangen. Na een week of zes kwam hij eindelijk weer uit het ziekenhuis terug in het bejaardenhuis te Hulsberg. Doch op 15 september moest hij opnieuw met spoed opgenomen worden in het zieken¬huis. Daar is hij de 16de september 1990 in de namiddag om 13.40 uur overleden op 72-jarige leeftijd. Sectie Volgens Dr. Ariens werd door sectie als doodsoor¬zaak vastge¬steld: buik¬vliesont¬ste¬king door darm¬stoornis, dunne darm sterk verwijd, talloze vergroei¬ingen (met illius toestanden).

Op 20 september werd 's morgens in het bejaardenhuis te Huls¬berg een H. Mis 'presente corpore' voor de overle¬dene opgedra¬gen. De plechtige uitvaart¬dienst vond plaats in de kapel van het missiehuis te Cadier en Keer in een concelebra¬tie, waarin bestuurslid Chris Douma voorging. Vier van de zes medecele¬branten waren klasgenoten van Wim. Hulp-bisschop Mgr. Caster¬mans van Roermond had op het priesterkoor plaatsgenomen. Veel collega's, vroeger missie-personeel en bekenden waren aanwe¬zig. Wegens afwezigheid van de provinciaal (in Afrika), ver¬richt¬te oud-provinciaal en klasge¬noot Matthieu Florack de absoute in de kapel en op het kerkhof nabij de kapel, waar Wim bij zijn colle¬ga-missi¬onaris-sen begraven werd.

Mgr. P. Sarpong schreef:
"The Diocese of Kumasi will never forget his selfless services to us. He held almost every important office in the Diocese and acquitted himself with rare credit. May he rest in peace".

Vanuit het generalaat van de Zusters van St. Louis in Dublin schreef Sr. Breda O'Hanrahan SSL:
"It was our privilege to have Father van de Laar as our chaplain in both our convent and our school for many years at St. Louis, Kumasi, Ghana. In his last ten years or so, i.e. after his first heart attack, he lived with us at the convent and we grew to know and appreciate him ever more.

I have no hesitation in calling him a "saint" and a very lovable one too! His dedication to the priesthood, his simplicity of life, his availability to people, his capacity for friendship and his sheer joy in living, endeared him to all of us. At a personal level, I feel i have lost a dear friend on earth but have gained one in heaven".

Bronnen:
- Archief nederl. provincie S.M.A., Cadier en Keer.