Société des Missions Africaines - Province de Hollande

né le 2 août 1918 à Hoom dans le diocèse de Haarlem, Hollande membre de la SMA le 15 juillet 1941 prêtre le 24 mars 1946 décédé le 9 novembre 1991

1946-1967 diocèse de Keta-Ho, Ghana Dzodze, Denu,Kpandu Hohoe, Jasikan, Papase Shia, Keta, Liati 1967-1984 Oosterbeek, procure et administration 1984-1991 Oosterbeek, retiré et travail en paroisse décédé à Oosterbeek, Hollande, le 9 novembre 1991 à l’âge de 73 ans

Afkomst.

Adrianus Albertus van Baar, zoon van Petrus van Baar en Corne¬lia van Dijk, werd geboren te Hoorn op 2 augustus 1918 en daar op dezelfde dag gedoopt in de parochiekerk van de H. Cyriacus.
In 1928 verhuisde de familie van Hoorn naar Haarlem waar de enigste zus van Adriaan in 1959 huwde met H.J. van Slooten.

Opleiding.

Na vier jaar lagere school te Hoorn, ging Adri in 1928 naar de 5de klas in Haarlem en na de lagere school, naar de Mulo in dezelfde stad. In 1934 ging hij naar Blitters¬wijck, waar hij zich aanmeldde om broeder-missionaris te worden bij de Afri¬kaanse Missiën. Hij is daar slec¬hts enkele maanden geweest, van sep¬tember 1934 tot januari 1935. Toen kwam hij naar Cadier en Keer om de pries¬teroplei¬ding te beginnen. Hij was iets ouder dan zijn klasge¬noten en een redelijk goed student, ener¬giek en zelfbewust.

In september 1939 zou student van Baar, na zijn middelbare schoolopleiding, naar Hastings in Engeland gaan, doch vanwege oorlogsomstandigheden kon dit geen doorgang vinden. Het alter¬natief werd het klooster van de paters Jezuïeten te Aalbeek, dat door de Sociëteit gehuurd werd en waar, in november 1939, het SMA-grootseminarie werd ondergebracht.
Op 15 juli 1941 werd Adriaan van Baar door eedaflegging lid van de Sociëteit. Hierna begon hij aan de studie van de theo¬logie, die hij in 1944 moest onderbreken. Op 16 juli van dat jaar werden hij en zijn klasgenoten door Mgr. van Roosmalen CssR subdiaken gewijd, en ze gingen daarna op zomervakantie. Door de invasie en bevrijding van het zuiden, konden de twee lim¬burgers van die klas nog in 1945 priester gewijd worden, doch de acht van 'boven de rivieren' moesten nog veel ellende (en honger) meemaken voordat ze in april of mei 1945 bevrijd werden. Hierna hervatten zij hun studie van de theologie en werden op 24 maart 1946 in de parochiekerk van de H. Clemens te Hulsberg door Mgr. Lemmens priester gewijd.

Missionaris.

Pater van Baar werd benoemd voor de missie van de Goudkust. Hij was, naar het oordeel van de seminariestaf, een redelijk goed student geweest en hij was gedienstig en toegewijd, zodat men mocht verwachten dat hij een goed missionaris zou worden, vooral voor de buitenstaties. Hij was een man van de daad en weinig specu¬latief, zakelijk met aanleg voor financiën en administra¬tie. Hij leek meer een man die zich met mensen en zaken zou bezig-houden dan met ideeën, boeken en studie.

Reeds op 21 augustus 1946 vertrok pater van Baar met de boot naar het vicariaat van de Beneden Volta. Daar werd hij benoemd tot assistent te Dzodze bij pater James Verheugd.
Aangezien het vicariaat nogal veel zogenaamde éénpersoons-parochies had, d.w.z. slechts één priester op een missie¬post, en deze eigenlijk allemaal tegelijk recht hadden op vakantie na het einde van de oorlog, werd pater Janus, zoals hij door colle¬ga's genoemd werd, reeds na een half jaar benoemd om tijde¬lijk, als waarnemend pastoor, de buurtparo-chie Denu over te nemen. In januari 1948 werd hij benoemd tot assistent in de parochie Kpandu voor de zorg van de buitenstaties. Janus assisteerde pater Zijlstra in 1950, toen deze de statie Wuru¬pong in het Nkonya district opende. Daarna deed hij nog een jaar de buitenstaties van Hohoe voor hij, in mei 1952, op vakantie ging naar Nederland.

Na terugkeer van vakantie, werd hij eerst belast met het management van de scholen in Kpandu. Na een jaar werd hij benoemd tot assistent te Jasikan en, in februari 1955, werd hij pas¬toor van de missie¬post Papase. Vandaar ging hij, in 1957, opnieuw op vakantie naar Nederland. In zijn derde toer was hij achtereenvolgens pastoor te Shia, Denu en Keta. In 1963 is hij een jaartje belast geweest met de administratie van de St. Paul's secondary school te Denu en werd daarna pastoor te Liati.

Een steeds terugkerend probleem was het samenwerkingsverband, zowel met collega's als met de parochieleiders. Hij miste de nodige soepelheid en tact, die vereist zijn in bepaalde ont¬stane situaties. Het beheer van de financiën is zo'n gebied waarover gebruikelijk een competentiestrijd ontstaat. Dit alles kwam ook de bloeddruk van Janus niet ten goede. Reeds tijdens zijn vakantie in 1962 had hij 5 weken doorgebracht in het St. Franciscus Gasthuis te Rotterdam. In november 1966 kwam pater van Baar op vakantie naar Neder-land. Overleg tij¬dens zijn vakantie tussen Mgr. Konings en provinciaal Florack leidde ertoe dat Janus, met ingang van 1 augustus 1967 benoemd werd tot medewerker op de administratie te Oosterbeek.

Janus was een goede administrateur en had, in korte tijd, een goed samenwerkingsverband opgebouwd met Jan Geuskens, zowel binnen- als buitenshuis. Naast de administratie van de missie¬busjes hielp hij mee met de verzending van de tijdschriften 'Stemmen uit Lourdes' en 'Afrika Ontwaakt', en later 'Onze Krant'. Buitenshuis waren Janus en Jan actief lid van de E.H.B.O. met als één van de vaste activiteiten het jaarlijks optreden tijdens de 'Airbor-ne' wandelmars, die elk jaar in september wordt gehouden te Oosterbeek en waar een midden der¬tigduizend wandelaars aan deelnemen. Spoedig had Janus een centrale plaats in de organi¬satie van de E.H.B.O.- hulpposten langs de route. Ook ging hij elk jaar een paar weken met Jan Geuskens op pad als Sint en Piet. Wat pastorale activiteiten betrof, had pater van Baar vrij spoedig een vaste week-end assistentie te Heteren. In de zomervakanties ging hij minimaal zes weken naar Engeland, waar hij pastoors-op-vakantie ver¬ving. Daar leerde hij een familie kennen, waarmee hij tot aan zijn dood bevriend gebleven is en die ook veel voor hem bete¬kend heeft.

Na Heteren, waar veranderingen in de pastorale bezetting plaatsvonden, aanvaardde Janus andere assistenties in buurtpa¬rochies, vooral in de parochies van Bennekom en Renkum. In deze laatste parochie heeft hij, in 1986 bij gelegenheid van het 40-jarig priesterjubileum, op de pastorie daar een reünie georga¬niseerd van zijn klas en daarna een diner in het gere¬nommeerde restaurant Campmans. De klas was nog voltallig en alle tien waren op deze bijeen¬komst aanwezig. Na tien jaar echter was de klas gehalveerd.

In mei 1984 heeft Janus zich, formeel geformuleerd, uit het arbeidsproces terugge¬trokken. Van het provinciaal bestuur ontving hij een dankbrief voor de bijna 17 jaren, waarin hij zich actief heeft ingezet voor de administratie van de fonds¬werving.
"We realiseren ons, dat het niet gemakkelijk (en mis¬schien ook niet aantrekkelijk) is om steeds opnieuw in dezelfde ruimtes hetzelfde werk te moeten doen met con-stante aandacht en precisie. Met name je nauwgezetheid en accuratesse, zo noodzakelijk voor dit soort werk, waarde¬ren wij, alsook je goede relaties met de PTT en het steeds op tijd klaar zijn met de postale acties, al was het soms werken tegen de klok.
Naast je opgedragen taak, willen we ook even je inzet en dienstbaarheid voor de gemeenschap van de Tafelberg memoreren: je bereidheid, altijd opnieuw, om te helpen en anderen een dienst te bewijzen. We noemen enkele zaken: ziekenbezoek en liturgie, assistenties (Heteren, Benne¬kom, Renkum etc.) en EHBO".

Hij bleef nadrukkelijk aanwezig in de commu¬niteit. Hij rookte zijn pijp, hij was een vaste deelnemer aan een kaart¬groep, hij onderhield zijn contac¬ten en hij bleef verzame¬len... van alles en nog wat. Dat had hij in zich: Janus kon, zou ik haast zeggen, bijna alles gebrui¬ken. Zijn kamer, eerst in het hoofd¬gebouw en later op de grote zolderkamer van het aangekochte heren¬huis, dikwijls 'villa' genoemd en iets ver¬derop gelegen langs de Pie-tersbergseweg, puilde nage¬noeg uit van boe¬ken, platen, souvenirs, verzamelin¬gen van 'van alles en nog wat'.
Hij bleef ook actief in het assisteren in nabuurparochies en in de E.H.B.O. en de M.O.V.

Gestorven.

Met de gezondheid begon het echter minder goed te gaan. Hij was in het ziekenhuis reeds behandeld aan zijn slokdarm. Zoals gebruikelijk sinds vele jaren ging hij in de zomer toch naar Engeland, doch zijn bevriende familie bracht hem persoonlijk op 14 september terug naar Nederland. Hij was enorm in gewicht afgevallen en hij woog nog slechts 53 kg. In het ziekenhuis werd zijn slokdarm op¬nieuw gerekt. Op 14 oktober werd hij opnieuw opge¬nomen in het ziekenhuis. Daar kreeg hij de 22ste te horen, wat iedereen reeds vermoedde: hij had kanker en dat was reeds uitgezaaid naar lever en andere organen. Op 25 oktober kwam hij uit het ziekenhuis terug naar de Tafelberg, waar hij op de 27ste de ziekenzalving ontving. Zijn vrienden uit Engeland waren hiervoor ook overgekomen. Op 9 november in de avond om 11.40 uur is hij vredig overleden, 73 jaar oud.

De avonddienst voor de gestorven bewoners van de Tafelberg werd gewoon¬lijk 's avonds voor de uitvaart en begrafenis, in de kapel van huize Tafelberg te Oosterbeek gehouden. Deze keer echter vond deze plaats in de parochiekerk van de H. Bernulp¬hus vanwege de vele contacten, die de overledene had in het dekenaat vanwege zijn vele assistenties, en zijn actieve rol in de E.H.B¬.O. en M.O.V. De kerk was goed bezet en ook ver¬schil¬lende geestelijken uit de buurt waren aanwezig.

Op 14 november 1991 vond de plechtige uitvaartdienst plaats in de kapel van het missiehuis te Cadier en Keer. De overste van Ooster¬beek, Arjen Rijpkema, ging voor in de concelebratie met de pastoor van Janus in Engeland, en 4 klasgenoten. In zijn homilie benadrukte pater Rijpkema, dat Janus van het leven hield en van zijn contact met de mensen. Alles van lieverlee te moeten loslaten was een zware opgave, doch Janus klaagde nooit. Hij was tevreden en dankbaar en gelukkig met de commu¬niteit, waarin hij leefde en waarin hij steun en symphatie vond. Terwijl zijn lichaam langzaam opteerde, nam zijn geeste¬lijke grootheid toe.

Provinciaal Ton Storcken leidde de absoute en ging voor in zijn laatste tocht naar de begraafplaats, waar hij te ruste werd gelegd naast zijn collega Jan Geuskens waarmee hij jaren¬lang had samengewerkt.

Bronnen:

- Archief nederl. provincie S.M.A., Cadier en Keer.