Société des Missions Africaines –Province de Hollande

né le 11 juillet 1926 à Zutphen dans le diocèse d'Utrecht, Hollande membre de la SMA le 15 juillet 1948 prêtre le 16 juillet 1952 décédé le 11 février 1981

1952-1954 Hohoe et Keta (Ghna), vicaire 1954-1958 Cork, Irlande, études universitaires 1958-1981 missionnaire en Gold Coast Kpandu, Denu, Lolobi, Ho décédé à Ho, Ghana, le 11 février 1981, à l'âge de 55 ans

Pater Nico STEEMERS (1926 - 1981)

Afkomst.

Johannes Nicolaas Josephus Steemers, zoon van Theodorus Anto¬nius Steemers en Agatha Johanna Maria Caarls werd geboren te Zutphen op 11 juli 1926. Hij werd Nico genoemd en hij had 5 broers vóór hem en een zus na hem. Vader was kantoorbediende.

Opleiding.

Na de lagere school te Zutphen, volgde hij zijn oudere broer Han naar het seminarie Nieuw Herlaer van de Afrikaanse Missiën te St. Michielsgestel (1939 - 1942) en te Cadier en Keer (1942 - 1946). Wegens oorlogsomstandigheden heeft hij, zoals bijna alle studenten boven de grote rivieren, zijn studies een jaar (1944 - 1945) moeten onderbreken. Reeds toen was het oordeel van de leden van de staf dat hij een goede, en volgens sommi¬gen zelfs een zeer goede, student was met betrekking tot verstand, geheugen en oordeel. Hierbij werd aangetekend: talent voor letterkunde - niet practisch aangelegd - praat¬ziek.

In 1946 ging hij naar Aalbeek voor zijn noviciaat en philosop¬hie. Op 15 juli 1948 legde hij zijn eerste tijdelijke eed af en drie jaar later de eeuwige eed als lid van de Sociëteit.
Op 16 juli 1952 werd hij in de kapel van het seminarie te Aalbeek door Mgr. Paulissen priester gewijd.

Missionaris.

Nico ontving zijn benoeming voor de missie, hoewel sommigen dachten dat hij wel eens voor verdere studies bestemd zou kunnen zijn. Het provinciaal bestuur had echter van de semina¬riestaf het volgende advies ontvangen:
"The staff thinks that though he is able to make further studies, it may be better not to send him on account of his critical mind".

Op zondag 14 december 1952 namen de gebroeders Steemers samen afscheid van de parochie bij hun vertrek naar de missie. Nico's broer Han, gewijd in 1949, had juist zijn driejarige studie H. Schrift in Rome afgerond. Tijdens deze dienst reikte vice-provinciaal B. Eerden hen het missiekruis uit.

Terwijl broer Han naar het seminarie te Amisano ging, vertrok Nico naar de Beneden Volta, waar hij werd benoemd voor de missie van Hohoe, waar Theo Veldboer overste was. Een goed jaar is hij daar geweest. In januari 1954 werd hij overge¬plaatst naar Keta. In mei van dat jaar werd pater Antoon Konings te Posterholt tot bisschop van Keta gewijd. Als voor¬ma¬lig 'general manager of schools' kende hij op dat gebied de noden van het bisdom en van hem ontving Nico Steemers de benoeming voor verdere studie in Ierland.

In september 1954 ging Nico naar Cork. Met exemptie vanwege 'mature years' kon hij, zonder verdere voorbereiding of toela¬tingsexamens, meteen aan zijn universitaire studies begin¬nen. In 1957 haalde hij zijn B.A. (Bachelor of Arts) in psychologie en sociologie met 'first class Honours'. Mgr. Konings schreef hem om hierna het 'Higher Diploma in Education' te halen.

In september 1958 keerde Nico naar Ghana terug. Hij werd benoemd voor het Bishop Herman College te Kpandu onder leiding van Kees Priems. Na een jaar hier in de leer geweest te zijn, werd hij in september 1959 benoemd tot 'headmaster' van de 'St. Paul's Secondary School' te Denu. Deze mid¬delba¬re school was in januari 1958 door het bisdom geopend onder leiding van pater Caffery. Toen deze in maart 1959 uit Ghana vertrok en overging naar de Amerikaanse SMA-provincie, heeft Jan Beckers tijdelijk de leiding van dit college-in-wording overgenomen tot de komst van Nico in septem¬ber 1959. Tot en met 1965 heeft pater Steemers daar gewerkt aan de opbouw van deze school. In 1962 kreeg hij assistentie van een jonge afrikaanse priester. De overige leden van de staf waren, voornamelijk afrikaanse, leken. Met voldoening heeft Nico hier gewerkt, hoewel het laatste jaar met enige moeilijkheden gepaard ging.

Na terugkeer van vakantie, in februari 1966, werd Nico benoemd tot leraar aan de St. Mary's Secondary School, tevens klein¬se¬minarie, te Lolobi. Van 1966 tot 1980 is hij daar leraar geweest. Wim van Frankenhuijsen was al die jaren 'headmas¬ter', met uitzondering van 1972-73, toen pater Lodonu deze functie vervulde, voordat hij tot bisschop werd benoemd.
Nico doceerde met veel enthousiasme engelse taal en litera¬tuur, waarvoor hij materiaal liet aanrukken uit Nederland en Engeland en waarmee hij goede resultaten boekte. Als 'dean of discipline' maakte hij zich zeer verdienstelijk in de school. Hij vond het wel leuk dat hem uiteindelijk de rang van 'direc¬tor of education' werd toegekend. Het Ministerie snapte er niets van dat hij niet uit Lolobi weg wilde, waar toch Wim van Frankenhuijsen dezelfde rang had. Missionarissen bleken toch van een andere slag te zijn dan normale schooldirecteuren.

Nico had brede belangstelling in politiek, die hij via de radio volgde en waarover hij breedvoerig praatte, soms tot vermoeiends toe, zoals trouwens ook over sommige andere onder¬werpen. Vanwege zijn hartkwaal was Nico erg gevoelig voor lawaai, vooral tijdens de siesta, en voor onregelmatige tij¬den. Dit was wel eens lastig als confraters uit omliggende parochies langs kwamen of 's avonds kwamen kaarten.

Daarnaast kreeg Nico de pastorale verantwoordelijkheid en zorg voor de plaatselijke katholieke geloofsgemeenschap te Lolobi.
Met dezelfde fanatieke ijver en toewijding las hij iedere morgen de H. Mis in Lolobi Kumasi en trok hij iedere middag de parochie in, altijd gewapend met zijn parapluie. Hij praatte met iedereen en vond vaak meer uit dan de mensen lief was. Hij stak zijn mening niet onder stoelen of banken, hetgeen hem niet altijd in dank afgenomen werd. Hij hield ervan onder mensen te zijn, hun vreug¬des, zorgen en verdriet te delen.
Hij probeerde hen ook te helpen met het opzetten van cacao- en palmbomenplantages in de plaatsen Akpafu en Lolobi. Tevens trachtte hij behoeftige studenten financieel te ondersteunen.
Regelma¬tig kwam hij op vakantie naar Nederland, hierbij reke¬ning houdend met de schoo-lvakan¬ties in Ghana. In zekere zin was dit een opgave, want Nico was doodsbang om te vliegen en meer dan eens werd hij, half gedro¬geerd, op het vliegtuig gezet. Tijdens zijn vakantie in 1976 werd reeds zijn zilveren priesterfeest te Zutphen geanticipeerd. De geldelijke feestga¬ven werden voor bovenvermelde doelen aangewend.

Met zijn gezondheid ging het niet zo goed. Reeds in 1975 schreef Nico:
"Ik schijn een beetje aan het verslijten te zijn. Dokter Marquart van Kpandu heeft me al een paar jaar onder behandeling, voor hart, hoge bloeddruk en bloedvaten en ze vindt dat ik aan het verslijten ben."

In oktober 1980, na terugkeer van een vakantie in Nederland, wachtte hem een nieuwe benoeming. Francis Lodonu, zijn mede¬leraar, en zelfs een jaar zijn 'headmas¬ter' te Lolobi, had intussen van Mgr. Konings de leiding van het bisdom overgeno¬men. Hij benoemde Nico tot 'Chancellor and Diocesan Hospital Admini¬strator'. Hij had Nico hierover al gepolst voordat deze op vakantie ging. Nico voelde er wel voor, al bete¬ken¬de dit een overplaat¬sing naar Ho, de pro¬vinciehoofd¬stad, waar ook de bisschoppe¬lijke resi¬dentie geves¬tigd was:
"Het is wel een hele verandering: 22 jaar in Secondary Schools in Ghana, waarvan 14 hele gelukkige jaren hier in Lolobi met Wim. De bisschop heeft me al transport en een driver en een secretaris beloofd; reizen doe ik niet graag, maar als het goed voor de zaak is, dan moet het maar.
Het liefst zou ik van maandag tot vrijdag mijn werk in Ho doen, want daar komt het office, maar op vrijdag zou ik, voor het donker, ergens een stil plekje willen hebben waar ik kan wonen en denken en bidden en lezen en luieren en mezelf zijn; als dat mogelijk is, vind ik al de rest wel goed" (brief aan JvB 22.04.1980).

Tijdens de vakantie was hij voor een missionarisdag te Ooster¬beek en schreef daarna:
"Hartelijke dank voor de fijne dag in Oosterbeek. Ik beschouw het als een zeer geslaagde dag; niet, dat we oplossingen op alle vraagstukken gevonden hebben, maar als we als missiona¬rissen en oud-missionaris¬sen zo open samen een hele dag kunnen praten, dan zit het nog wel aardig goed".
Tijdens de vakantie hebben ze een kleine tumor onder zijn linkeroog weggehaald en opgestuurd naar het laboratorium te Utrecht:
"Het was een kankertumor, maar ik schrok er niet van, want de doktoren hier zeggen, dat ze dat altijd helemaal kunnen wegsnijden".

Gestorven.

Lang is Nico niet te Ho in deze functie geweest. Zijn dood kwam vrij onverwachts. Zondagmorgen 8 februari 1981 had hij nog gewoon de H. Mis gelezen. Maandag werd hij ziek en met hoge koorts opgenomen in het ziekenhuis te Ho. Dins¬dag¬avond waren nog verschillende collega's bij hem op bezoek geweest en ook de bisschop zelf. Hij was rustig doch vermoeid en zei om 11 uur, dat hij wilde gaan slapen. Volgens de dokter kon men wel naar huis gaan. Nico zou wel gaan slapen. Doch voor half één 's nachts was Philip Bonto, de pastoor van de hoofdparo¬chie te Ho bij Jos Pijpers, pastoor van de andere parochie, aan de deur met het overlijdensbericht. In het overlijdenscer¬tificaat van Dr. A.S. Grant werd vermeld, dat pater Nico Steemers op 11 februari om 00.15 uur op 54-jarige leeftijd gestorven was aan een 'myocardial infarct due to hypertensi¬on'. Het lijk werd overgebracht naar het mortuarium te Akosom¬bo.

Piet Wenders is 's morgens meteen weggereden om eerst in Accra het Health Department van het Nat. Cath. Service Centre te informeren en daarna het regionaal S.M.A.-huis te Winneba. Er werd een telegram verzonden naar Nederland en regionaal over¬ste Kees Konijn heeft via de francis¬kaanse radiocommunicatie te Saltpond het overlijdensbericht laten doorgeven naar Neder¬land. Zij hebben iedere donder¬dagmiddag radio¬contact met de U.S.A. Van daaruit kon dan doorgebeld worden naar het SMA-provincialaat te Nijmegen.

Diezelfde maandagavond om 19.00 uur kreeg het provincialaat te Nijmegen een telefoontje van een mijnheer van Hoek, met een zuidelijk, mogelijk belgisch accent. Hij had via amateurradio een bericht uit Ghana opgevangen van pater Dominic O.F.M., dat pater Nico Steemers maandag in een kliniek in Ho was opgenomen en daar vanmorgen om kwart voor één plotseling gestorven was. Na deze mededeling op zakelijke wijze hing hij meteen op.
Provinciaal Bles heeft daarna meteen pastoor Brenninkmeijer te Zutphen gebeld, die de familie heeft geïnformeerd.
Intercontinentale communicatie liet in die jaren nog al wat te wensen over: pas op maandag 16 februari arriveerde het tele¬gram met het over¬lijdensbericht uit Winneba.

Op zaterdag 14 februari 1981, na een pontificaal geconcele¬breerde hoogmis in de kapel van het seminarie te Lolobi, is pater Nico Steemers daar naast de kapel, evenals zijn collega Jan Backes die eveneens te Lolobi gestorven was op dezelfde vroegtijdige leeftijd, begraven in het bijzijn van bijna alle priesters van het bisdom, ongeveer 50 in aantal.

Diezelfde zaterdag, om 17.00 uur, werd in een plechtige Eucha¬ristieviering in de Emmanuelkerk in Zutphen pater Nico Steem¬ers herdacht. Hierbij was een tiental SMA-leden aanwezig.

Bronnen:
- Archief Nederl. Provincie S.M.A., Cadier en Keer.
- 'Onze Krant' nr.47, maart 1981.