Société des Missions Africaines –Province de Hollande
 |
né le 11 novembre 1914 à Zoeterwoude dans le diocèse de Rotterdam, Hollande membre de la SMA le 15 juillet 1935 prêtre le 17 décembre 1938 décédé le 16 février 1971 |
1940-1948 Missionnaire en Gold Coast décédé à Kumasi, Ghana, le 16 février 1971, |
Pater Kees KLAVER (1914 - 1971)
Afkomst.
Cornelius Johannes Klaver, zoon van Isaac Johannes Klaver en Maria Antonia Leurs, werd geboren te Zoeterwoude op 11 novem¬ber 1914 en daags erna gedoopt in de parochiekerk van Maria Onbe¬vlekte Ontvangenis. Zijn ouders kregen 10 kinderen, waar-van er vijf jong gestorven zijn. Bij de priesterwijding van Cor leef¬den beide ouders nog, die toen rond de 65 jaar waren.
Opleiding.
Na de lagere school ging Cor, zoals hij thuis genoemd werd, in 1927 voor zijn priester-missi¬onarisopleiding naar Nieuw-Her¬laer te St. Michielsgestel, en na twee jaar vandaar naar Cadier en Keer. Hij deed zijn noviciaat, tevens phi¬losophie, te Beme¬len van 1933 tot 1935. Op 15 juli 1935 werd hij door eedaf¬legging lid van de Soci¬teit. Theolo¬gie studeerde hij te Hastings in Engeland. De seminarie-staf noteerde in april 1938:
"Mr. KLaver a des dispositions musicales, il est maître de la Schola".
In zijn vierde jaar theologie, op 17 decem¬ber 1938, werden hij en zijn klasgenoten in de kapel van het seminarie te Hastings door Mgr. P. Amigo tot priester gewijd. Deze kandidaten waren tevens de laatsten, die in Hastings de priesterwijding mochten ontvangen. In 1939 brak de wereldoorlog uit en dit betekende ook het vertrek van de nederlandse S.M¬.A.- seminaris¬ten uit Engeland.
Missionaris.
Pater Klaver werd benoemd voor de missie, doch ondervond toen reeds de belemmeringen van de oorlog. Op 31 december 1939 vertrok hij per trein naar Lissabon. Vandaar ging hij op 7 januari 1940 verder met de boot 'Amstelkerk' naar Afrika. Drie van zijn klasgenoten gingen naar Cape Coast voor de studie van de taal. Kees werd benoemd tot leraar aan het seminarie te Amisa¬no.
Begin februari 1942 stuurde Mgr. Porter pater Klaver naar de missie van Axim. Daar bevond zich, bij de oude elzasser pater Stauf¬fer, ook zijn ernstig zieke plaats- en klasgenoot Jan Heem¬skerk. Samen waren ze naar Afrika gekomen, waar Jan be¬noemd werd voor de buiten¬staties van Cape Coast parochie. Hij kreeg tubercu¬losis, doch kon vanwege de oorlog niet gerepa¬trieerd worden en werd daarom, voor rust en mogelijk herstel, naar Axim ge¬stuurd. Bij aankomst van pater Klaver lag Jan al zo goed als op sterven en hij overleed na een paar weken (zie Heemskerk 20.02.1¬942). Kees, zoals hij door zijn collega's in de Sociëteit genoemd werd, bleef te Axim bij de bejaarde pater Stauffer voor de verdere duur van de oorlog. Toen deze in augustus 1946 defini¬tief terugkeerde naar de Elzas, werd pater Klaver waarnemend over¬ste van de parochie Axim, totdat hij in maart 1947 zelf op vakantie ging naar Europa.
Onder de vakantie begon Kees te sukkelen met zijn gezondheid; hij leed o.a. aan bronchitis. Hij werd voor onderzoek opgeno¬men in het ziekenhuis en daar ontdekte men een 'klepgebrek' aan het hart. In oktober 1947 werd hij schriftelijk door de provinci¬aal benaderd of hij in staat zou zijn naar Rome te gaan om missio¬logie te gaan studeren. Na een persoonlijk onderhoud met provinciaal Mondé, werd Kees in januari 1948 tijde¬lijk benoemd tot leraar te Herlaer in St. Michielsgestel.
In oktober 1948 ging hij met goedvinden van de Leidse arts Dr. Snellen (hart- en vaatziekten) naar Hastings om matriculation te halen. Een jaar later, in oktober 1949, ging hij naar de universiteit van Cork om daar, naar eigen uitgesproken voor¬keur, wis- en natuurkunde te gaan studeren.
In januari 1952 liet hij de provinciaal weten dat hij dat jaar hoopte klaar te komen:
"As regards my health, I feel I have plenty reasons to be satisfied, and I feel confident that I am by now suffi¬ciently recovered to go back to the mission for teaching purposes".
Inderdaad studeerde hij in 1952 af en kreeg zijn B.Sc. graad (Bach¬elor of Science Degree. Second Class Honours). In okto¬ber 1952 keerde hij uit Ierland terug naar Nederland om wat vakantie te houden bij zijn 81-jarige moeder.
In de missie zaten ze te springen om gekwalificeerde krachten voor het onderwijs. Bij terugkeer in Afrika benoemde Mgr. Porter pater Klaver tot leraar aan het kleinseminarie te Amisano, om Jan Bergervoet, die op vakantie was, te vervangen. Jan was in eerste instan¬tie bedoeld voor de middelbare school van Kumasi, doch de oprichting hiervan (toestemming en vergun¬ningen, gebouwen en leerkrachten) duurde langer dan verwacht werd, zodat Jan, in 1950, benoemd werd voor Amisano. In plaats daarvan kreeg Kees Klaver bericht in juni 1953, dat hij nu be¬noemd was als leraar aan de 'Opoku Ware Secon-dary School' te Kumasi, waarvan Father Bur¬gess het hoofd ('headmaster') was. Het was een spannende tijd, waarin hij kwam te werken temid¬den van enkele colle¬ga's, die uitgesproken of verdacht 'anti-dutch' waren.
Vier jaar is pater Klaver daar studenten-pastor ('chaplain') en leraar geweest. In september 1957 werd hij benoemd tot "lecturer at the Kwame Nkrumah University of Science and Technology" (K.N.¬U.S.¬T.). Na de staatsgreep van 1961 werd de naam van Kwame Nkrumah vervangen door Kumasi en werd de afkor¬ting kortweg U.S.T. Pater Klaver werd benoemd voor de 'Science Faculty, Chemistry department' en tevens voor 'Religious Ministry'.
Bij zijn formeel ingediende aanvrage bij de 'Registrar' van de universiteit gaf hij als mogelijkheden om te doceren op: 'chemistry and physics', als onderzoeksinteresse 'research on palm wine & distillation techniques' en als hobbies 'music'.
Bij zijn uitvaart en gedachtenisdienst werden door bisschop Sarpong, vice-kanselier E. Evans-Anfom van de U.S.T. en een vertegenwoordiger van de studenten zijn verdiensten als pro¬fessor en als pastor voor de studenten genoemd en geroemd. Dank zij hem is de katholieke kerk met eigen kapel en pastor goed verankerd in deze universiteit.
Daarnaast was hij priester-missionaris in de brede zin. Jarenlang ging hij gedurende de week-ends naar de nabijgelegen missie van Donyina daar die plaats sinds 1962 geen resideren¬de priester meer had. Tevens was hij een steun en toeverlaat voor Dee Netten, die als Memisa-verpleegster jarenlang alleen de dagelijkse verantwoordelijkheid voor de missie-kliniek in die plaats heeft gehad.
Kees was betrokken bij bisdom en Sociëteit. Toen er onvrede heerste onder de nederlandse priesters, met name onder de jongeren, over de aanpak en het rechtlijnig beleid van de toenmalige bisschop, met nauwelijks aandacht voor persoonlijke gevoelens en verlangens in een tumultueuze tijd van verande¬ringen en beweging in de kerk, ook in Afrika, maakte Kees zich tot spreekbuis van deze geestelijkheid en richtte zich per¬soon¬lijk, in naam van de priesters van het bisdom, tot de bis¬schop:
"Of late, there has been a growing uneasiness amongst us, the priests of this diocese. This uneasiness focuses itself on the lack of contact between the priests and their Bishop. This lack of contact, whatever its cause may be, finds expression in an increased tendency of criticism".
In een positieve benadering gaat hij daar verder op in en geeft zelfs voorstellen.
In 1970 kreeg hij een meningsverschil met de prov. procurator van de S.M.A. te Oosterbeek. Bij de invoering van de Algemene Ouderdomspensioen (AOW) in 1957, werden nederlandse missiona¬rissen, woon¬achtig in het buiten¬land, aanvankelijk buitenge-sloten, doch konden later, met terugwerkende kracht, inge¬kocht worden. De Sociëteit be-taalde deze premies voor de ongesala¬rieerde missionarissen. De hogere premies van de (weinig) gesalarieerden in de missie moesten uit hun salaris komen: zo was de afspraak met de bisschoppen. Doch Kees Klaver weigerde te betalen ... en hij was pertinent:
"Ik word geen 65 jaar!".
De procurator, denkend aan de toekomst, legde zich hier niet bij neer en brieven gingen op en neer. Feiten achterhaalden de discussie.
Gestorven.
Reeds sinds zijn vakantie in 1947 had Kees gesukkeld met zijn gezondheid, doch sinds september 1970 werd dit erger. Hij begon te lijden aan periodieke depres¬sies. Dit heeft hem doen besluiten een sabbatjaar te vragen aan de universiteit. In januari 1971 werd hij opgenomen in het Pramso ziekenhuis. Men vreesde eerst een hartin¬farct, doch dat viel mee. Op 28 janua¬ri 1971 schreef Jo Lefe¬rink vanuit Winne¬ba naar de pro¬vinci¬aal:
"Het is nu toch wel zo met hem, dat hij naar Nederland moet, al sputtert Kees nogal tegen. De dokter zal hem wel overtuigen. Deze gaat zelf met zijn gezin op 1 maart terug naar Nederland en zal Kees dan meenemen".
Kees knapte weer op. Hij kwam de 5de februari terug uit het ziekenhuis van Pramso en ging naar Donyina voor herstel. Een week later kreeg hij daar tijdens een astma aanval een ernsti¬ge bloeduitstor¬ting. Hij werd terug¬gebracht naar het zieken¬huis te Pramso. Voorbe¬rei¬dingen werden getroffen om hem op 23 februari met de dokter terug naar Nederland te laten gaan voor opname in het zieken¬huis te Leiden. Ook dit was niet nodig. Hij voelde het einde naderen en liet Huisman en Bommer komen om zijn zaken te regelen. Op dinsdag 16 februari 1971 heeft Herman Bommer hem 's middags de ziekenzalving toegediend. 's Avonds heeft hij weer een aanval van astma gehad, die hij niet heeft kunnen overleven. Om 20.15 uur overleed pater Cor (Kees) Klaver te Pramso, Ghana, in de leeftijd van 56 jaar. De vol¬gende morgen is het lijk overgebracht naar St. Louis' Training College te Kumasi, 's middags een uurtje naar de universiteit en toen naar de kathedraal, waar vanaf 6 uur avond- en nacht¬wake bij het lijk plaats vond. Donderdag 18 februari om 14.00 uur was de uitvaartdienst in de Kathedraal van Kumasi door Mgr. Sarpong in concelebratie met ca. 50 priesters, waaronder vice-provinciaal Konijn, op visitatiebezoek in Ghana. Hierna werd pater Klaver begraven bij de andere overleden missiona¬rissen te Kumasi.
Communicatie tussen Kumasi - Winneba - Oosterbeek was in die tijd nog niet zo eenvoudig. De telegrammen van thuiskomst en overlijden waren meer dan twee dagen onderweg.
Daags na het overlijden vernam de prokuur te Oosterbeek 's avonds pas het overlijden via de KLM. Het overlijdenstelegram verzonden vanuit Winneba op woensdagmorgen 8.10 uur, kwam vrijdagmiddag 13.25 uur op het Oosterbeekse postkantoor aan.
Op donderdag 25 februari was er een plechtige Eucharistievie¬ring in de Hartebrugkerk, in de Haarlemmerstraat te Leiden, waar provin¬ciaal Bles in concelebratie voorging. Een tiental S.M.A. leden waren aanwezig.
Op 21 maart 1971 werd in de grote hal van de universiteit van Kumasi een 'Memorial Service' voor pater Klaver gehouden.
Bronnen:
- Archief Nederl. Provincie S.M.A., Cadier en Keer.
- J. van Brakel: S.M.A. Missionary Presence in Ghana, vol. IV, pg. 144, 160;
- J. ter Linden in 'Onze Krant' juni 1971.
Recherchez .../ Search...