Société des Missions Africaines –Province de Hollande

né le 16 janvier 1948 à Nuenen dans le diocèse de 's-Hertogenbosch, Hollande membre de la SMA le 16 juin 1972 prêtre le 18 janvier 1975 décédé le 6 mars 1985

1976-1985 missionnaire au Ghana Agona Swedru, Assin Foso 1983-1985 Winneba, curé meurt dans un accident de voiture 1983, il avait été nommé conseiller provincial décédé à Winneba, Ghana, le 6 mars 1985, à l'âge de 37 ans

Afkomst.

Johannes Gerardus Egidius van de Ven, zoon van Johannes Wil¬helmus van de Ven en Wilhelmina Maria Adriaans, werd, zoals we lezen in zijn wettelijk testament, in 1976 verleden voor notaris Heitkamp te Arnhem, volgens eigen verklaring geboren te Nuenen op 16 januari 1948. Hij werd dezelfde dag gedoopt in de paro¬chiekerk van St. Trudo te Stiphout, een dorpsgemeen¬schap waar, naar mijn mening, de familie van de Ven altijd heeft gewoond en waarmee de familie hechte banden had. Hans was de acht¬ste in een gezin van negen kinderen.

Opleiding.

Na het lager onderwijs in de St. Trudo school te Stiphout, ging Hans, zoals hij thuis genoemd werd, zijn oudste broer Martin achterna naar het missie-seminarie te Cadier en Keer. Martin koos na zijn noviciaat in Ierland een andere richting en werd leraar. Hans studeerde in het missiehuis te Cadier en Keer van 1960 tot 1967 en sloot zijn mid¬del¬bare opleiding af met het diploma eindexamen gymnasium A.
Daarna ging hij naar de Hogeschool voor Theologie en Pastoraat (HTP) te Heerlen, een fusie van de theologische opleidingen van het bisdom Roermond, de Redemptoristen (CssR), de paters van de H.H. Harten (sscc) en de Afrikaanse Missiën (SMA). Het bisdom Roermond stelde hiervoor zijn gebouw te Heerlen be¬schik¬baar. Dit was nog in de experimentele periode van de HTP. Ook de S.M.A. had nog geen adequate opvang voor haar kandida¬ten, die in studentenflats (de 'Vossekuil') in de stad woon¬den. Pas in 1973 werd te Heerlen een huis aangekocht in de Klompstraat.

Op 16 juni 1972 werd Hans door eedaflegging lid van de So¬ciëteit. In juli vertrok hij voor een maand naar Engeland om wat vaardigheid in het spreken van engels te krijgen en ver-trok op 20 september 1972 naar Ghana voor zijn pastorale/ missionaire stage. Hij deed zijn stage te Winneba, samen met Jacques Smeele en Frans Kroezen. Dit was een officiële HTP stage periode met counselling, theologische reflectie en pastorale begeleiding door een gekwalificeerde staf (Drs. Koos Janssen s.m.a., Drs. Jo Leferink s.m.a. en Drs. Ted Smeets s.v.d.). Op 31 mei 1974 kwam hij terug naar Nederland om zijn studie af te maken.

Studiesecretaris L. Hermans van de HTP schreef inzake Hans v.d. Ven:
"Hij heeft van het 6 jarige programma de eerste 4 jaren geheel afgesloten, gemiddelde kwalificatie: 7;
van het 5e en 6e kursusjaar heeft hij de stages en pasto¬rale trainingen te Ghana doorlopen, kwalificatie: goed.
Resteren dus nog op dit moment de ca. 11 à 12 tentamens over de vakmatige kolleges van het 5e en 6e kursusjaar, die zij (Hans en anderen JvB) middels literatuurstudie zullen afleggen; daarna volgt dan de doktoraalskriptie en het doktoraal-examen."
Nu terugkeer uit Afrika ging Hans eerst even in het Missionair Centrum wonen en daarna in het S.M.A.-huis in de Klompstraat. Hij maakte rond september zijn examens en begon aan zijn docto¬raal-scriptie over 'Local leadership'.

Op 8 december 1974 verbond hij zich met Jacques Smeele en Ton Storcken in het missiehuis te Cadier en Keer definitief aan de Sociëteit. Hierna werden hij en Jacques Smeele door Mgr. Schneiders CICM tot diakens gewijd.

Het was de bedoeling dat Hans hierna op 18 januari 1975 pries¬ter gewijd zou worden in de kapel van de H.T.P. te Heerlen.
Mgr. Gijsen had zich, sinds zijn installatie als bisschop van Roermond, verzet tegen de priesteropleiding van de Hogeschool te Heerlen, hoewel het bisdom zelf mede-participant was. Hij weigerde nu toestemming te geven om Hans van de Ven in de kapel van de HTP te laten wijden vanwege 'de innerlijke cohae¬rentie van het beleid'. Provinciaal Bles vroeg om een onder¬houd en ging, goed voorbereid, met de bestuursleden Konijn, Florack, Sef Moonen en de Bruijn op 12 december 1974 naar het bisschoppelijk paleis te Roermond, waar ze een onderhoud hadden met Mgr. J. Gijsen. Van het bisdom waren verder aanwe¬zig vicaris H. van der Meer en dioce¬saan perschef dhr. J. Span¬jaard. De bisschop bleef echter weigeren om toestemming te geven, waarop het S.M.A.-bestuur, diep teleurgesteld, doch vanwege dezelfde 'innerlijke cohaerentie van hun beleid', een perscommuniqué uitgaven. Dit conflict verscheen landelijk in de pers, evenals het voornemen van provinciaal Bles om dit in Rome te rapporteren. Het overschaduwde de onlangs afgekomen officiële rijkserkenning van de hogeschool, wat met een speci¬ale academische zitting werd herdacht.

Reeds binnen een week na het onderhoud met de bisschop van Roermond, werd het algemeen bestuur van de SMA voor nader uitleg naar de Congregatie van de Propaganda Fide geroepen. Namens hen heeft Harrie van Hoof op 21 december 1974 een gesprek gehad met Mgr. Lourdusamy, secretaris of the Propagan¬da Fide. Harrie heeft vragen ter verduidelijking beant¬woord en gewezen op de komst van provinciaal Bles, die beter op de hoogte van de actuele situatie was. Bles kwam reeds op 22 december in Rome aan. Hij bezocht oud-generaal Mondé, Mgr. Damen van het neder¬lands college en de hoofdbestu-ren van de paters v.d. H.H. Harten en de Redempto¬risten, medepar¬ticipan¬ten van de HTP. Bles had alle belangrijke documenten in deze, vertaald in frans en engels, bij zich. Op kerstdag ontmoette hij Mgr. Gantin, die reeds wist dat het HTP-dossier bij zijn collega Mgr. Lourdu¬samy op het bureau lag. Op 28 december hadden Jackie Power en Harrie van Hoof van het SMA-hoofdbe¬stuur en Gerard Bles een onder¬houd met Mgr. Lourdusamy, die nu zeer goed van de actuele situatie op de hoogte was. Hij was zeer verheugd te horen dat de wijding van Hans reeds vastge¬steld was op 18 januari in de kapel van het mis¬siehuis te Cadier en Keer en dat het SMA-bestuur nu niet verder aandrong om dit alsnog te doen plaatsvinden in de kapel van de HTP.

Op 18 januari 1975 werd Hans van de Ven in de kapel van het missiehuis te Cadier en Keer door Mgr. N.M. Schneiders CICM, oud-aartsbisschop van Makassar, tot priester gewijd. Aan het eind van het jaar, op 22 december, studeerde Hans af aan de HTP als doctorandus missiologie, één van de eersten sinds de rijkser¬kenning.

Missionaris.

Reeds op 9 februari 1976 vloog pater Hans van de Ven naar Ghana om daar zijn missionarisleven te beginnen. Hij kon nu profite¬ren van de anderhalf jaar ervaring, opgedaan tijdens zijn stageperio¬de. Hij werd benoemd tot assistent bij pastoor Wim Jansman te Agona Swedru, waar ook Rob Clobus resideerde om de opening van het Awutu district voor te bereiden.

Hans legde zich speciaal toe op de jeugdzorg. Begin 1978 heeft hij de plannen rond om, met de nodige toestemming van de aartsbis¬schop, een catechetisch centrum te openen. Het oude zuster¬huis te Asikuma was hier¬voor beschikbaar. Dit werd in gereed¬heid gebracht. Huub en Anita Gilis¬sen waren voor dit centrum door Hans aangetrokken en vertrokken in het voor¬jaar van 1980 naar Ghana. Met Hans hebben ze zich moeten inwer¬ken en plannen maken over de verdere aanpak en manier van werken.

In juli 1978 ging Hans nog snel voor een kleine vier weken op en neer naar Neder¬land, om deel te nemen aan de pro¬vinciale vergadering en daarna nog even naar Stiphout voor een bezoek aan zijn moeder en naaste familie.
Terug in Ghana, was hij weer druk doende met de buitenstaties van het Agona district en het diocesaan catechetisch centrum.
Toen werd hij pijnlijk verrast door een brief, die Mgr. Gijsen aan aartsbisschop Guiseppe Ferraioli, apostolisch pro-nuntio in Ghana, had geschreven op 18 mei 1978:
"I am obliged to inform Your Excellency of the real danger being run by the Church in Ghana in accepting for 'pastoral stages' or for other purposes, persons who are comple¬ting, or claim to have completed, their formation at H.T.P.-Heer¬len. I believe, it would be important if the Apostolic Nunciature were to inform, unobtrusively and discreetly, the ordinaries in Ghana, recommending the same to avoid any kind of cooperation with the said Institution".
De Pro-nuntio heeft inderdaad deze brief doorgestuurd naar de bisschoppen in Ghana, met het gevolg dat Hans, die het ver¬trouwen had van de hem bekende bisschoppen, ook een af-schrift in handen kreeg. Hans schreef een straffe brief naar Mgr. Gijsen met het verzoek te stoppen om hem, zelfs hier in Ghana, te achtervolgen. Namens de bisschoppenconferentie van Ghana schreef Mgr. Sarpong een diplomatisch, beleefd geformuleerde, doch niet mis te verstane brief aan Mgr. Gijsen met het ver¬zoek interne problemen van zijn bisdom niet naar Ghana te exporte¬ren.

De bisschoppen hadden sinds enkele jaren studenten van de HTP te Heerlen in hun bisdom. Ze kenden hen en hadden hen, tot hun tevredenheid en met voldoening, aan het werk gezien. Bovendien zijn afrikaan¬se bisschop¬pen altijd zeer gevoe¬lig voor europese inmen¬ging in hun bisdommen.

Vanaf januari 1979 was Toon Manshanden pastoor van Agona Swedru, en dus ook van father John, zoals Hans daar genoemd werd. Na terugkeer van vakantie in september 1981, werd Hans be¬noemd tot assistent te Assin Foso, waar hij opnieuw Wim Jansman ontmoet¬te, die daar sinds december 1978 pastoor was.
Assin Foso had een groot district met veel buitenstaties, waar de C.Y.O erg actief was. In dit uitgebreide district in die tijd heeft hij enkele jaren kunnen werken.

Hoewel hij niet op de S.M.A.- provinciale vergadering van 1983 aanwe¬zig was, werd hij toch, op 8 juli 1983, gekozen tot het derde bestuurslid van het Dagelijks Bestuur in Ghana (DBG), met als specifieke taak: pastoor van de parochie Winneba.
Na goedkeuring van de aartsbisschop, begon hij vol energie aan deze nieuwe uitdaging. Enkele jaren tevoren was de drie-jarige toer ingevoerd voor de buitenlandse missionarissen. Daarom ging Hans in mei 1984 op vakantie. In september hervatte hij zijn taak in de parochie en zette het werk in de 11 basis-communiteiten, begonnen door Koos Janssen, door. Ook hier hadden jeugd en scholen zijn speciale aan¬dacht. Begin februari 1985 vond de officiële opening plaats van vier klaslokalen en een kantoortje voor de plaatselijke 'Don Bosco Catholic Girls Middle School'. De 40 bundels aluminium platen voor het dak waren, dank zij Hans van de Ven, geschonken door de nederland¬se regering.

Ook was Hans actief om de mensen van het platteland te advise¬ren niet te gauw hun grond van de hand te doen. Grote bedrij¬ven waren bezig land op te kopen. Grote plantages van ananas en andere producten werden aangelegd, doch de plaatselijk verbouwde levensbehoef¬ten werden hierdoor schaars en duur. Door mechanisatie dreigden bovendien veel mensen werkeloos te worden. Hans had nog veel meer plannen.

Op 4 maart 1985 stuurde hij wat tekst op naar Han Perry voor een volgend nummer van een SMA-bulletin over Ghana.
"Hier in Winneba is alles oké. Wel hebben we de afgelopen maanden enorm veel bezoek gehad en vergaderd. Ik moet het allemaal tussen mijn parochiewerk in proberen te passen, hetgeen toch wel een opgave is. Als ik niet uitkijk, slokt de parochie me helemaal op.
Hierbij stuur ik je wat copy voor het Ghana-bulletin. Het is erg moeilijk om wat geschreven tekst uit missionaris¬sen te krijgen.
Inmiddels is ook Jan Omtzigt hier aangekomen en hij begint nu een beetje te akklimatiseren. Hoewel het momen¬teel om te stikken is! Je wordt 's morgens wakker, badend in het zweet.
Jan Omtzigt is gisteren naar Apam vertrokken voor een pastorale verkenning bij Ed Hubert. Volgende week ga ik met hem hier in Winneba mijn communities een beetje doorlich¬ten. Han, dit was het dan."

Inderdaad: dit was het dan, zijn laatste brief. Twee dagen erna is hij dodelijk verongelukt. Op 6 maart 1985, onafhanke¬lijkheidsdag, had hij 's middags afscheid genomen van Wiel Eggen, die dezelfde avond uit Accra naar Nederland zou vlie¬gen. Hans had nog regelmatig contact met vrienden in Agona
Swedru. Daar ging hij nu even naar toe. Regionaal Koos Janssen rapporteerde:
"Hans had Wiel Eggen uitgezwaaid en reed even na vier uur weg naar Swedru, het eerste ritje in zijn nieuwe wagen buiten Winneba. Om kwart voor negen in de avond kwam een verpleegster vertellen dat er een ernstig ongeluk was gebeurd en dat Father John erbij betrokken was. Met haar en Thaus ben ik toen naar het ziekenhuis gegaan en Thaus is in het mortuarium gaan kijken en kwam tot de ver-schrikkelijke bevinding dat het Hans was".
¬Hij was pas 37 jaar.

Het ongeluk vond plaats rond zeven uur te Oguakrom op de Swedru-Winneba weg bij het passeren van een vrachtwagen.
De volgende morgen belde het ministerie van Buitenlandse Zaken naar het SMA-provincialaat te Nijmegen met de boodschap dat pater van de Ven op 5 maart dodelijk verongelukt was en de 13de begraven zou worden. Vice-provinciaal Han Perry, op een S.M.A.-bijeenkomst te Helmond, werd gebeld om de familie te informeren over deze tragi-sche dood. Han is met Frits van Veijfeijken eerst naar broer Martin gegaan en daarna met hem naar moeder van de Ven. Wiel Eggen kwam die morgen terug uit Ghana en ontkende dit bericht: hij had Hans gistermiddag bij zijn vertrek uit Winneba rond 4 uur nog gezien. Daags erna zou blijken dat de ambtenaren van Buitenlandse Zaken zich in de datum vergist hadden. Toen kwam ook Jan Omtzigt plotseling terug omdat zijn schoonmoeder gestorven was. Hij is meteen doorgereisd naar Helmond om de familie verder te informeren.

Onder enorme belangstelling is Hans een week later, op 13 maart 1985, begraven op het pleintje voor de parochiekerk van Winneba, waar hij pas¬toor was. Bij de eucharistieviering waren aanwezig: de pauselijke nuntius in Ghana, aartsbisschop J.K. Amissah, Mgr. F. Lodonu van het Keta-Ho bisdom en 84 pries¬ters, waaronder bijna alle S.M.A.-priesters in Ghana. Namens de familie waren twee broers van Hans, Martin en Theo, hierbij tegenwoor¬dig. Ook de parochianen van Winneba en Agona Swedru en delegaties van de buitenstaties waar hij gewerkt had, waren in grote getale aanwezig.

Op hetzelfde uur van de uitvaart te Winneba, werd Hans te
Stiphout in de parochiekerk van St. Trudo her¬dacht tijdens een plechtige eucharistieviering, waarbij de belangstelling ook enorm was. Provinciaal van Hoof concelebreerde met de pastoor van de parochie, vice-provinciaal Han Perry, oud-buurjongen Frits van Veijfeijke¬n en klasgenoot Ton Storc¬ken. In zijn homilie wees provinciaal van Hoof erop dat Hans, naar de woorden van Mgr. Bluijss¬en, de evan¬gelie-bood¬schap wilde pre¬senteren als aanbod, uitnodi¬ging, oproep en appèl. Dienstbaar wilde hij zijn en niet europees overheersend.

Zowel op de aankondiging van zijn priesterwijding als op zijn bidprentje staat de tekst:
- "Nyame biribi wo soro na ma embeka mensa".
- (O God, there is something in the heavens, let it reach me).
- (O God, er is iets ongrijpbaars, dat het mij moge grijpen).
Na renovatie werd het vroegere kerkgebouwtje te Winneba inge¬richt als parochiecentrum en genoemd: 'Father John van de Ven Memorial Centre'.

Bronnen:
- Archief nederl. provincie S.M.A., Cadier en Keer.
- Ton Storcken in 'Onze Krant' nr. 64, juni 1985.