Société des Missions Africaines –Province de Lyon
 |
né le 1er juillet 1896 à Hombeek dans le diocèse de Malines-Bruxelles, Belgique membre de la SMA le 23 décembre 1916 prêtre le 10 juillet 1921 décédé le 12 mars 1978 |
1921-1924 missionnaire au Togo 1924-1928 missionnaire en Egypte décédé à Geest-Gerompont, Belgique, le 12 mars 1978 |
Pater Jean BRUGGEMANS (1896 - 1978)
Afkomst.
Jan Pieter Bruggemans, zoon van Joseph Bruggemans en Florentia Larivière, werd geboren te Hombeek bij Mechelen in België op 1 juli 1896. Bij mijn weten had hij drie broers, Maurits (1910 - 1999), Prosper en August (Norbertijn in de abdij van Tongerlo bij Antwerpen) en een zus Marguerite.
Opleiding.
Na de lagere school kwam Jan Pieter, zoals hij in zijn fami¬liekring ge¬noemd werd, naar de opleiding voor missionarissen te Cadier en Keer, waar hij zijn humaniora deed van 1909 tot 1914. Tijdens de zomervakan¬tie van 1914 brak de wereldoorlog uit en kon hij niet vertrek-ken naar Lyon voor de studie van de phi¬losophie. Hij keerde terug naar Cadier en Keer en studeerde daar philos¬ophie tot januari 1915. Toen begon een avontuurlij¬ke reis naar Lyon: van Rotterdam over zee naar Le Havre, en verder per trein naar Lyon. Daar voltooide hij zijn philosop¬hiestudie in december 1916 en werd op 23 decem¬ber 1916 door de eeuwige eed lid van de Sociëteit voor Afrikaanse Missiën.
Hij werd opgeroepen voor militaire dienst in België en was brancadier tot het eind van de oorlog. Zijn verlofdagen bracht hij, zoveel mogelijk, door in het seminarie te Lyon. Na de oorlog was het niet aanstonds mogelijk de studie te hervatten in Lyon. Daarom studeerde hij een jaar theologie aan het diocesaan grootseminarie te Mechelen. In september 1919 ging hij weer naar Lyon waar hij op 10 juli 1921 door Mgr. Moury priester gewijd werd.
Missionaris.
Na zijn priesterwijding werd père Jean Pierre Bruggemans, zoals hij genoemd werd in de franstalige Sociëteit, be¬noemd voor het frans mandaatgebied van het vroegere duitse Togo. Begin 1922 vertrok hij naar Afrika en kreeg in Togo de benoe¬ming als assistent voor de missiepost van Tsévié. Reeds in 1924 moest hij ziek terugkeren naar Europa.
Eind 1924 vertrok hij naar Egypte, maar ook daar hield zijn gezondheid geen stand en in 1927 kwam hij definitief naar Europa. In de jaren 1928 tot 1930 was hij econoom en provisor te Chanly par Wellin (België), en in 1930 werd hij benoemd tot leraar frans te Cadier en Keer. Pater Wim Reckmann schreef op 26 mei 1978 hierover, op verzoek, naar Emile Bruggemans, zoon van zijn broer Mauri¬ce:
"Na de zomervakantie zagen we een grote forse heer in lange soutane en lange jas; met baret, een prachtige lange baard en een pijp. Hij liep bedrijvig door het huis, zeer gedecideerd, alsof hij al jaren in het huis was. Het was onze nieuwe leraar in de franse taal en hij heette Jan Bruggemans; we noemden hem 'Brugjan'.
Zijn lessen waren zeer boeiend... Hij leerde ons niet alleen de taal, wees ons niet alleen op de taalmuziek in de gedichten, maar liet ons ook, door middel van de dichter of schrijver, de Franse mens zien; en achter de Franse mens bouwde hij dan een beeld op van de mens in het algemeen. En zo trok hij dan de lijn door naar onze eigen persoonlijkheidjes, waardoor wij uiteindelijk ons bewust werden van ons zelf. Dat was niet alleen kennis bijbrengen, dat was opvoeden".
In dezelfde brief vermeldde pater Reckmann, dat pater Brugge¬mans voor hen, zijn studenten, een 'berucht' taalzuiveraar was:
"We mochten bij vertalingen geen enkel frans woord behou¬den, alles moest nederlands zijn".
Pater Reckmann vermeldde verder de adviezen, die 'Brugjan' gaf aan studenten bij het biljartspelen, ofschoon hij hemzelf nooit heeft zien spelen. Wel bespeelde hij het orgel in de kapel, dikwijls vanuit zijn fantasie.
Ook vermeldde Wim Reckmann de jaarlijkse grote wandeling: in de pink¬sterweek van 1933 onder leiding van pater Bruggemans naar Eupen en Malmédy:
"Het was er prachtig in die bossen, op die heuvels en in die dalen. Op zeker moment mochten we gaan rusten op een heuvel. We hadden een diep en wijd dal vóór ons, dat aan de overkant weer heuvel op ging, bedekt met dicht bos. En toen zei de pater plotseling:
"Daar beneden aan de rand van dat bos hebben we voor het eerst de zon zien schijnen op de knopen en de helmen van de Duitse soldaten; en toen is de hel losgebarsten...."
Meer zei hij niet! En ook wij niet, want hij zat te staren naar die bosrand, alsof hij opnieuw de Duitsers zag verschijnen. Dit is de enige keer geweest dat hij een toespeling maakte op de eerste wereldoorlog. Het terug¬zien van die plaatsen moet hem sterk hebben aangegrepen".
Intussen was, in 1923, de nederlandse provincie opge¬richt, doch deze belgische missiona¬ris, toen nog werkzaam in Togo, bleef verbonden met Lyon. Op 22 oktober 1931 ging het algemeen bestuur akkoord met het verzoek van pater Bruggemans om over te gaan naar de neder¬landse provincie.
Daar pater Bruggemans eigenlijk geen leraar wilde zijn maar zielzorger, vroeg en verkreeg hij, in 1937, verlof zich aan te bieden aan de bisschop van Mechelen met behoud van lidmaat¬schap van de Sociëteit. Hij werd eerst rector te Fonteny (Genappe) en twee jaar later pastoor te Geest-Gérompont, waar hij in die functir bleef van juli 1939 tot mei 1970. Ook na zijn eervol ontslag is hij daar blijven wonen.
Vanuit deze parochie bleef hij contact onderhouden met de Soci¬ëteit en schreef elk jaar de provinciaal om die verbonden¬heid te onderstrepen en om hem het beste te wensen voor het komende jaar. Ook gaf hij regelmatig uiting aan zijn blijvende betrokken¬heid bij Afrika.
Gestorven.
Pater Jean Bruggemans maakte zich de laatste jaren nogal zorgen, zowel over zijn gezondheid als ook over het regelen van allerlei zaken bij overlijden en begrafenis. Hij wilde, dat de S.M.A. geen moeilijkheden zou onder¬vinden bij zijn sterven.
Gelei¬delijk aan ging zijn gezondheid achteruit. In 1976 werd kanker geconstateerd en was hij zes weken voor bestraling in het ziekenhuis. Na een lange strijd is hij uiteinde¬lijk op 11 maart 1978 gestorven te Namen, 81 jaar oud. De plechtige uitvaartdienst vond plaats op 15 maart 1978 in de parochiekerk van Geest- Gérompont. Volgens zijn wens is het lichaam hierna overge¬bracht naar Cadier en Keer en daar begraven bij zijn collega's op het kerkhof van het missiehuis.
Bronnen:
- Archief Nederl. Provincie S.M.A, Cadier en Keer.
- Onze Krant, nr. 36 van juni 1978.
Recherchez .../ Search...